Imię i nazwisko autora:

Ewelina Kędzierska

Przedmiot:

Fizyka

Temat zajęć:

Pole grawitacyjne

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzający zapis podstawy programowej dla kształcenia rozszerzonego

Podstawa programowa:

Cele kształcenia – wymagania ogólne

II. Rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem praw i zależności fizycznych.

Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe

I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
4) przeprowadza obliczenia liczbowe posługując się kalkulatorem;

IV. Grawitacja i elementy astronomii. Uczeń:
1) posługuje się prawem powszechnego ciążenia do opisu oddziaływania grawitacyjnego; wskazuje siłę grawitacji jako przyczynę spadania ciał; temat rozszerza zapis podstawy programowej dla kształcenia rozszerzonego.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

Zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r.:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

1. odróżnia oddziaływania bezpośrednie od oddziaływań na odległość.

2. wyjaśnia, czym jest pole grawitacyjne i jak się je charakteryzuje.

3. obrazowo przedstawia pole grawitacyjne z pomocą linii pola.

4. rozróżnia pole centralne i jednorodne.

Strategie nauczania:

IBSE

Metody nauczania:

merytoryczna dyskusja wprowadzająca, obserwacja, doświadczenie, podsumowująca rozmowa kierowana

Formy zajęć:

– praca indywidualna,
– praca w parach (małych grupach).

Środki dydaktyczne:

tablica multimedialna / rzutnik

Materiały pomocnicze:

- magnes sztabkowy,
- opiłki żelazne,
- kartka.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

Nauczyciel rozpoczyna lekcję poprzez zaciekawienie uczniów tematem. Następnie, nauczyciel rozpoznaje wiedzę wyjściową uczniów w kontekście realizowanego tematu oraz nawiązuje do tej wiedzy w merytorycznej dyskusji wprowadzającej. W tej części uczniowie powinni rozróżnić i wymienić oddziaływania bezpośrednie i na odległość. Nauczyciel prosi uczniów o przypomnienie informacji na temat siły oddziaływania grawitacyjnego, które poznali na poprzednich lekcjach.

Faza realizacyjna:

• Konstruowanie wiedzy z zakresu nowego tematu:
– nauczyciel przedstawia uczniom poprzez analogię do pola magnetycznego, czym jest pole grawitacyjne – tym samym za pomocą opiłków żelaznych rozsypanych na kartce pokazuje, że układają się one w określony sposób wokół magnesu sztabkowego,
– uczniowie słuchają nauczyciela i zadają pytania dotyczące kwestii problemowych lub niezrozumiałych,
– nauczyciel tłumaczy uczniom, czym różni się pole centralne od jednorodnego.

• Kolejny etap lekcji obejmuje rekonstruowanie wiedzy uczniów:
– uczniowie na podstawie informacji uzyskanych od nauczyciela rozwiązują samodzielnie zadania rachunkowe (mogą być to zadania zawarte w niniejszym e‑materiale),
– uczniowie dobierają się w pary (w przypadku licznych klas mogą to być grupy 3‑4 osobowe) i sprawdzają sobie nawzajem rozwiązania zadań próbując omówić ewentualne problemy,
– nauczyciel podchodzi do każdej z par i sprawdza wyniki pracy.

Faza podsumowująca:

Nauczyciel przeprowadza z uczniami rozmowę, podczas której omawiają rozwiązywane w trakcie lekcji zadania. Dodatkowo powinien sprowokować uczniów do wskazania problemów napotkanych w czasie samodzielnej pracy.

Praca domowa:

Zadaniem uczniów jest zapoznanie się z animacją dołączoną do niniejszego e‑materiału w celu utrwalenia omawianych zagadnień. Dodatkowo uczniowie powinni wykonać cztery wybrane przez nauczyciela zadania rachunkowe, spośród dołączonych do e‑materiału.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

Animacja może być wykorzystana w pracy samodzielnej ucznia przed lekcją.