Autorka: Sabina Światła

Temat: On, ona i kamizelka. Rozważania na marginesie motywu sokoła w noweli Bolesława Prusa.

Adresat:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

I. Kształcenie literackie i kulturowe.

1. Czytanie utworów literackich.

Uczeń:

8) wykazuje się znajomością i zrozumieniem treści utworów wskazanych w podstawie programowej jako lektury obowiązkowe;

9) rozpoznaje tematykę i problematykę poznanych tekstów oraz jej związek z programami epoki literackiej, zjawiskami społecznymi, historycznymi, egzystencjalnymi i estetycznymi; poddaje ją refleksji;

10) rozpoznaje w utworze sposoby kreowania: świata przedstawionego (fabuły, bohaterów, akcji, wątków, motywów), narracji, sytuacji lirycznej; interpretuje je i wartościuje.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• tworzy mapę myśli dotyczącą tekstu Bolesława Prusa, której centralnym punktem jest tytułowa kamizelka;

• analizuje, jaką rolę odgrywa w utworze Bolesława Prusa kamizelka;

• ocenia postawy bohaterów noweli, biorąc pod uwagę różne punkty widzenia.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

• metoda oglądowa;

• pogadanka;

• praca z tekstem;

• sześć kapeluszy myślowych;

• metoda aktywizująca – mapa myśli, kosz i walizeczka.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca całego zespołu klasowego;

• praca w grupach.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• sześć kapeluszy (żółty, zielony, niebieski, czarny, czerwony, biały);

• fotografia sokoła i kamizelki.

Przebieg zajęć:

Uczniowie przed zajęciami czytają Kamizelkę Bolesława Prusa.

Faza wstępna

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy fotografie. Pyta uczniów, co łączy sokoła i kamizelkę.

RGKq9o2mrkAlo

Zdjęcie przedstawia męską kamizelkę od garnituru.

RvCB55rni7vXi

Zdjęcie przedstawia lecącego sokoła.

2. Młodzież przypomina, czym jest i skąd wywodzi się motyw sokoła.

3. Podanie celu i tematu zajęć.

Faza realizacyjna

1. Uczniowie tworzą mapę myśli, której punktem centralnym jest kamizelka (polecenie 2, multimedium bazowe). Następnie opisują, w jaki sposób Bolesław Prus wykorzystał motyw sokoła w swojej noweli (polecenie 3). Wykonują ćwiczenie 3. Wyniki pracy omawiane są na forum i komentowane przez uczestników zajęć i nauczyciela.

2. Uczestnicy zajęć zastanawiają się, jaką rolę pełniła kamizelka w życiu kobiety i mężczyzny.

3. Uczniowie zastanawiają się, jakie motywy postępowania kierowały bohaterami. Nauczyciel proponuje pracę w grupach metodą kapeluszy myślowych Edwarda de Bono. Każda grupa oceni postępowanie kobiety i mężczyzny, biorąc pod uwagę różne punkty widzenia.

R8b6vkRdXSU5A Grafika przedstawia żółty kapelusz.	Grupa, która otrzyma kapelusz żółty, będzie kierowała się pozytywnym nastawieniem. Oceni zachowanie bohaterów, biorąc pod uwagę zalety i korzyści takiego postępowania.
R1cxZQm6a8cBW Grafika przedstawia czerwony kapelusz.	Grupa, która otrzyma kapelusz czerwony, będzie kierowała się emocjami. Oceni zachowanie bohaterów, biorąc pod uwagę uczucia głównych bohaterów.
RluPoVdR8CwSa Grafika przedstawia zielony kapelusz.	Grupa, która otrzyma kapelusz zielony, powinna wykazać się kreatywnością i poszukać różnych możliwości wyjścia z sytuacji, z zachowaniem realiów epoki. Nie ocenia zachowania bohaterów, ale proponuje inne rozwiązania.
R1UkqVHQ023ef Grafika przedstawia czarny kapelusz.	Grupa, która otrzyma kapelusz czarny, będzie nastawiona pesymistycznie. Przy ocenie zachowania bohaterów skupi się na wadach i słabych punktach takiego postępowania.
R1LzNDDBCLdDL Grafika przedstawia biały kapelusz.	Grupa, która otrzyma kapelusz biały, będzie kierowała się logiką. Przy ocenie zachowania bohaterów skupi się na faktach, nie będzie wydawała opinii.
RKQbpxwuLsFuI Grafika przedstawia niebieski kapelusz.	Grupa, która otrzyma kapelusz niebieski, wysłucha wszystkich wystąpień. Będzie zbierała argumenty za i przeciwko. Członkowie tej grupy podsumują wystąpienia pozostałych grup i wyciągną wnioski.

4. Grupy prezentują wyniki pracy.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel rozdaje uczniom kartki lub wyświetla na tablicy interaktywnej związki frazeologiczne:

   wierutne kłamstwo

   bezczelne kłamstwo

   kłamać w żywe oczy

   kłamać jak z nut

   kłamać w dobrej intencji

   dopuścić się kłamstwa

   przyłapać kogoś na kłamstwie

   namawiać do kłamstwa

   nie skalać się kłamstwem

   uciekać się do kłamstwa

   zarzucać komuś kłamstwo

   kłamstwo ma krótkie nogi

   Uczniowie mają za zadanie wyjaśnić ich znaczenie, a wybrane dopasować do treści noweli. Na przykład:

   Małżonkowie uciekali się do kłamstwa, mąż ściągał pasek, żona skracała pasek.

2. Na koniec uczniowie dyskutują na temat symboliki kamizelki. Nauczyciel może zadać przewrotne pytanie: Czy kamizelka była symbolem miłości, czy kłamstwa?

Praca domowa:

1. Zadanie domowe z e‑materiału.

Materiały pomocnicze:

E. de Bono, Sześć myślowych kapeluszy, tłum. J. Krzemień‑Rusche, Gliwice 2008.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Multimedium bazowe można wykorzystać jako wprowadzenie do zajęć.