Autorki: Małgorzata Kosińska‑Pułka, Bożena Święch

Temat: Wszystko, co przewidzieli, wypadło zupełnie inaczej, albo trochę inaczej, czyli także zupełnie inaczej – poetyckie podsumowania Wisławy Szymborskiej

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

• rozpozna kontekst filozoficzny wiersza Wisławy Szymborskiej Schyłek wieku,

• wyjaśni, na czym polega ironia w utworze Szymborskiej,

• zinterpretuje funkcję zastosowanych w wiersz środków artystycznego wyrazu,

• omówi związek języka i przesłania w wierszu Wisławy Szymborskiej Schyłek wieku.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• podająca.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Wszystko, co przewidzieli, wypadło zupełnie inaczej, albo trochę inaczej, czyli także zupełnie inaczej – poetyckie podsumowania Wisławy Szymborskiej”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i multimedium w sekcji „Audiobook” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i rozwiązywać zadania.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel prosi, by uczniowie na małych kartkach zapisali dwuwersowy cytat z wybranych wierszy Wisławy Szymborskiej, które mogą zawierać odpowiedzi na pytania stawiane przez poetkę. Uczniowie układają kartki na biurku nauczyciela. Inni uczestnicy zajęć losują cytat, opisują jego problematykę. Komentują własnymi słowami zarówno fragment poetycki, jak i problem.
   Nauczyciel zapisuje na tablicy stwierdzenie:

   Nie ma pytań pilniejszych od pytań naiwnych.

   Uczniowie rozmawiają o swoim rozumieniu tego sformułowania, dzielą się skojarzeniami.

2. Podanie celu i tematu zajęć.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie rozmawiają na temat poetyckiej antropologii poetki. W swoich wypowiedziach odnoszą się do wypowiedzi Edwarda Kasperskiego: Odpowiedź na pytanie, kim jest człowiek, jest w człowieku, a nie gdzieś poza nim.

2. Uczniowie zapoznają się z audiobookiem i na podstawie tekstu Edwarda Kasperskiego Poezja filozoficzna Szymborskiej wykonują polecenie:
   Zanotuj elementy, które składają się na koncepcję antropologiczną Wisławy Szymborskiej. Zwróć uwagę na dychotomię w ukazywaniu człowieka.
   Redagują notatkę w punktach.

3. Uczniowie analizują i interpretują wiersz Schyłek wieku Wisławy Szymborskiej. Wykonują kolejne ćwiczenia w sekcji „Sprawdź się”: 1, 2, 4, 5, 6, 7.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie porównują swoje wstępne spostrzeżenia o pytaniach naiwnych z ich interpretacją tej kwestii w wierszu Schyłek wieku Wisławy Szymborskiej. Nauczyciel udziela im wsparcia, jeśli jest potrzebne.

Praca domowa:

1. Wyjaśnij, jak w kontekście utworu Schyłek wieku Wisławy Szymborskiej rozumiesz cytat zawarty w temacie lekcji.

Materiały pomocnicze:

• Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny, tom 1 i 2, praca zbiorowa, Warszawa 1984.

• Joanna Gromek Illg, Szymborska. Znaki szczególne, Kraków 2020.

Wskazówki metodyczne

• Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Audiobook” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.