Imię i nazwisko autora:

Ewelina Kędzierska

Przedmiot:

Fizyka

Temat zajęć:

Wszystkie kolory nieba

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Cele kształcenia – wymagania ogólne:
I. Wykorzystanie pojęć i wielkości fizycznych do opisu zjawisk oraz wskazywanie ich przykładów w otaczającej rzeczywistości.

Zakres podstawowy Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
4) przeprowadza obliczenia liczbowe posługując się kalkulatorem;
10) przeprowadza wybrane obserwacje, pomiary i doświadczenia korzystając z ich opisów; wyróżnia kluczowe kroki i sposób postępowania oraz wskazuje rolę użytych przyrządów i uwzględnia ich rozdzielczość;
15) wyodrębnia zjawisko z kontekstu, nazywa je oraz wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla jego przebiegu;
IX. Fale i optyka. Uczeń:
8) opisuje przykłady zjawisk optycznych w przyrodzie.

Zakres rozszerzony Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
4) przeprowadza obliczenia liczbowe posługując się kalkulatorem;
10) przeprowadza wybrane obserwacje, pomiary i doświadczenia korzystając z ich opisów; planuje i modyfikuje ich przebieg; formułuje hipotezę i prezentuje kroki niezbędne do jej weryfikacji;
19) wyodrębnia zjawisko z kontekstu, nazywa je oraz wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla jego przebiegu;
X. Fale i optyka. Uczeń:
19) opisuje przykłady zjawisk optycznych w przyrodzie: miraże, czerwony kolor zachodzącego Słońca, zjawisko Tyndalla.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

Zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r.:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

1. wyjaśni, w jaki sposób rozchodzi się w przyrodzie światło słoneczne.

2. wyjaśni przyczynę niebieskiej barwy nieba.

3. zilustruje, dlaczego o zachodzie Słońca niebo staje się czerwone.

4. zidentyfikuje czynniki wpływające na intensywność rozpraszanego światła.

Strategie nauczania:

IBSE

Metody nauczania:

- merytoryczna dyskusja wprowadzająca,
- obserwacja, doświadczenia,
- podsumowująca rozmowa kierowana.

Formy zajęć:

- praca indywidualna,
- praca w parach.

Środki dydaktyczne:

tablica multimedialna lub rzutnik

Materiały pomocnicze:

- laser,
- szklanka,
- sok jabłkowy.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

Nauczyciel rozpoczynając lekcję zaciekawia uczniów poprzez wykonanie prostego doświadczenia: - do szklanki wlewa sok jabłkowy, a następnie kieruje promień lasera do tego soku. Po wykonaniu doświadczenia należy zapytać uczniów o to, co zaobserwowali.
Kolejnym etapem jest rozpoznanie wiedzy uczniów w kontekście realizowanego tematu w merytorycznej dyskusji wprowadzającej. Nauczyciel prowokuje uczniów do przypomnienia informacji na temat propagacji światła w przyrodzie.
Zadaje następujące pytania (może to się odbywać w formie konkursu):
- Czym jest światło białe?
- Skąd się biorą kolory różnych przedmiotów?
- Czym jest widmo ciągłe?
- Jakie zjawiska mogą zajść, gdy światło napotka na swojej drodze przeszkodę?

Faza realizacyjna

• Konstruowanie wiedzy z zakresu nowego tematu: – nauczyciel zadaje uczniom pytanie, jakie kolory mogą dostrzec na niebie i od czego zależy dany kolor, – uczniowie odpowiadają, że niebo zazwyczaj jest niebieskie, ale czasem ma również inne kolory (jeśli uczniowie sami o tym nie powiedzą, należy zadać im pytania naprowadzające), – nauczyciel pyta uczniów o to, dlaczego niebo jest jasne i nie widzimy kosmosu, – jeśli uczniowie nie odpowiedzą na zadane pytania, nauczyciel sugeruje rozwiązanie, – nauczyciel opowiada uczniom o rozproszeniach zachodzących w atmosferze oraz wyjaśnia im, dlaczego podczas zachodu słońca niebo jest czerwone.

• Kolejny etap lekcji obejmuje rekonstruowanie wiedzy uczniów: – uczniowie, na podstawie informacji uzyskanych od nauczyciela, rozwiązują samodzielnie osiem zadań dołączonych do e‑materiału, – po wykonaniu zadań uczniowie łączą się w pary i wzajemnie omawiają rozwiązania, – nauczyciel podchodzi do każdej z par, kontroluje wykonanie zadania, sprawdza poprawność jego realizacji oraz (w razie potrzeby) poprawia błędy i tłumaczy zagadnienia problematyczne.

Faza podsumowująca

Nauczyciel pyta uczniów, co zapamiętali z lekcji, a następnie przeprowadza z nimi rozmowę, podczas której przypomina poznane zagadnienia, a także udziela poprawnych odpowiedzi do wykonanych przez uczniów zadań.

Praca domowa

Zapoznanie się z grafiką interaktywną dołączoną do e‑materiału Jak powstają kolory nieba?

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

Grafika może być wykorzystana w pracy samodzielnej ucznia przed lekcją lub po niej.