Imię i nazwisko autora:

Przemysław Michalski

Przedmiot:

Fizyka

Temat zajęć:

Czy ciała zawsze spadają swobodnie?

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Cele kształcenia – wymagania ogólne

I. Wykorzystanie pojęć i wielkości fizycznych do opisu zjawisk oraz wskazywanie ich przykładów w otaczającej rzeczywistości.

II. Rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem praw i zależności fizycznych.

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe

I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
14) przeprowadza obliczenia i zapisuje wynik zgodnie z zasadami zaokrąglania oraz zachowaniem liczby cyfr znaczących wynikającej z dokładności pomiaru lub z danych.

II. Mechanika. Uczeń:
10) posługuje się pojęciami pracy mechanicznej, mocy, energii kinetycznej, energii potencjalnej wraz z ich jednostkami; stosuje zasadę zachowania energii mechanicznej do obliczeń.

Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe

I. Wymagania przekrojowe.
Uczeń:
16) przeprowadza obliczenia i zapisuje wynik zgodnie z zasadami zaokrąglania oraz zachowaniem liczby cyfr znaczących wynikającej z dokładności pomiaru lub z danych.

II. Mechanika. Uczeń:
20) posługuje się pojęciami pracy mechanicznej, mocy, energii kinetycznej, energii potencjalnej wraz z ich jednostkami; stosuje zasadę zachowania energii mechanicznej do obliczeń.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

Zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r.:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

1. określa, czym jest spadek swobodny ciała i jakie przemiany energii zachodzą podczas niego.

2. podaje przykłady spadku swobodnego.

3. wyjaśnia, dlaczego spadek w atmosferze ziemskiej nie jest przykładem spadku swobodnego.

4. stosuje zdobytą wiedzę do wyznaczania prędkości i wysokości ciała w trakcie spadku.

5. analizuje i interpretuje sytuacje, w których istotny staje się opór powietrza.

Strategie nauczania:

blended learning

Metody nauczania:

- wykład,
- rozwiązywanie zadań.

Formy zajęć:

praca indywidualna

Środki dydaktyczne:

- tablica szkolna,
- komputer z rzutnikiem.

Materiały pomocnicze:

brak

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

Na poprzedniej lekcji, nauczyciel zleca uczniom zapoznanie się z częścią „Warto przeczytać” e‑materiału. Na początku lekcji nauczyciel prosi uczniów o podanie znanych im przykładów spadku swobodnego, każdy pomysł poddaje dyskusji i jeśli jest słuszny – prosi ucznia‑pomysłodawcę, by zapisał go na tablicy, tworząc „drzewko” związane z tym zagadnieniem. Następnie nauczyciel wraz z uczniami tworzą, na podobnej zasadzie, drzewko „kontrprzykładów” dla spadku swobodnego, np. liście, kartki papieru.

Faza realizacyjna:

Nauczyciel rozwiązuje z uczniami wybrane zadania z dołączonych do e‑materiału, w tym przynajmniej jedno spośród 8‑9. Każde z nich omawia i odpowiada na pytania i wątpliwości uczniów. Przy zadaniach 8‑9, nauczyciel podkreśla fakt, że spadek niektórych ciał nie może być nazwany swobodnym, właśnie przez opór powietrza.

Faza podsumowująca:

Faza podsumowująca została częściowo zrealizowana podczas omawiania realizowanych zadań. Dodatkowo, nauczyciel wprowadza zagadnienie – co wydarzyłoby się, gdyby nie było oporu powietrza? Czy spadek, np. liścia lub pióra byłby wtedy swobodny? Nauczyciel prezentuje film dołączony do e‑materiału (zadanie nr 5) lub przeprowadza doświadczenie, wykorzystując komorę próżniową.

Praca domowa:

Rozwiązanie pozostałych zadań dołączonych do e‑materiału.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

Nauczyciel może w trakcie lekcji zrealizować zadanie polegające na wyznaczeniu energii kinetycznej i potencjalnej spadającego ciała w funkcji czasu, a następnie zweryfikować rezultaty za pomocą symulacji. Multimedium można też zlecić uczniom do samodzielnej „zabawy” i zbadania praw swobodnego spadku w domu.