Imię i nazwisko autora:

Andrzej Kajetan Wróblewski

Włodzimierz Natorf

Przedmiot:

Fizyka

Temat zajęć:

Max Planck i nagroda Nobla

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy, zakres rozszerzony; rozszerzenie zapisów podstawy programowej.

Podstawa programowa:

Cele kształcenia - wymagania ogólne:
IV. Posługiwanie się informacjami pochodzącymi z analizy materiałów źródłowych, w tym tekstów popularnonaukowych.

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
16) przedstawia własnymi słowami główne tezy tekstu popularnonaukowego z dziedziny fizyki lub astronomii;
17) przedstawia wybrane informacje z historii odkryć kluczowych dla rozwoju fizyki.

Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
17) przedstawia wybrane informacje z historii odkryć kluczowych dla rozwoju fizyki;
18) przedstawia własnymi słowami główne tezy tekstu popularnonaukowego z dziedziny fizyki lub astronomii.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

Zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r.:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

1. przedstawi wybrane osiągnięcia Maxa Plancka;

2. przedstawi argumenty, na poparcie lub odrzucenie tezy, że hipoteza Plancka o emisji i absorpcji energii porcjami zapoczątkowała rozwój mechaniki kwantowej;

3. przeanalizuje wybrane aspekty odkrycia rozkładu promieniowania termicznego;

4. zapozna się z historią nagrody Nobla i zaproponuje własną wersję przemówienia noblowskiego.

Strategie nauczania:

strategia odwróconej klasy

Metody nauczania:

wystąpienia uczniów, dyskusja kierowana przez nauczyciela

Formy zajęć:

wspólna praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne:

komputer z rzutnikiem, dostęp do Internetu

Materiały pomocnicze:

niniejszy e‑materiał

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

Na poprzedniej lekcji nauczyciel zlecił uczniom:

• zapoznanie się z e‑materiałem, rozwiązanie zadań 6, 7 i 8; zlecił także wykonanie poleceń związanych z nagrodą Nobla;

• napisanie przez każdego ucznia konspektu własnego przemówienia noblowskiego, z wybranej przez siebie dziedziny.

Nauczyciel sprawdza rozumienie przez uczniów kontekstu naukowego, w którym przyznano nagrody Planckowi i Einsteinowi (służą temu zadania 6, 7 i 8). Podkreśla, w krótkiej dyskusji z uczniami, że kontekst ten był zbliżony, choć nie identyczny.

Faza realizacyjna:

Nauczyciel otwiera dyskusję o nagrodzie Nobla. Dbając o jej merytoryczny poziom, zezwala na poruszanie dowolnych wątków, przygotowanych i opracowanych przez uczniów.
Jako wątek dodatkowy, nauczyciel może poprosić uczniów o interpretację wypowiedzi (anonimowego) licealisty: „Po co trudzić się całe życie i uprawiać naukę w nadziei na otrzymanie nagrody Nobla? Lepiej jest, zamiast odkrywać, uczyć się tego, co odkryli inni i „zawodowo” startować w teleturniejach – szansa na wygraną jest większa niż na uzyskanie nagrody Nobla, a wysokości wygranych niekiedy przewyższają jej wartość. Kto zaś nie lubi czy nie potrafi się uczyć, może grać na loterii.”

Faza podsumowująca:

Nauczyciel podsumowuje dyskusję. Jako komentarz do przytoczonej wypowiedzi licealisty może powołać się na myśl Maxa Plancka: „Uczony nie szuka zadowolenia i wzbogacenia w posiadaniu prawdy, lecz w szczęściu, sukcesach i porażkach towarzyszących procesowi dochodzenia do prawdy.”. Zaleca wszystkim uczniom, by mieli wyrobiony własny stosunek do obu tych myśli, co najmniej aż do końca swej edukacji.

Praca domowa:

Uczniowie mają za zadanie wykonanie pozostałych ćwiczeń zaproponowanych w e‑materiale.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Notkę biograficzną oraz audiobook z poleceniami aktywizującymi można wykorzystać jako kilkuminutowy wstęp (zainteresowanie tematem) do dowolnej lekcji o promieniowaniu ciała doskonale czarnego czy prawie Plancka.