Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Imię i nazwisko autora:

Tomasz Sobiepan

Przedmiot:

Fizyka

Temat zajęć:

Analogie pomiędzy polami grawitacyjnym i elektrostatycznym

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa

Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Wykorzystanie pojęć i wielkości fizycznych do opisu zjawisk oraz wskazywanie ich przykładów w otaczającej rzeczywistości.
II. Rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem praw i zależności fizycznych.

Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
5) rozróżnia wielkości wektorowe i skalarne, wykonuje graficznie działania na wektorach (dodawanie, odejmowanie, rozkładanie na składowe);
7) wyodrębnia z tekstów, tabel, diagramów lub wykresów, rysunków schematycznych lub blokowych informacje kluczowe dla opisywanego zjawiska bądź problemu; przedstawia te informacje w różnych postaciach.
IV. Grawitacja i elementy astronomii. Uczeń:
1) posługuje się prawem powszechnego ciążenia do opisu oddziaływania grawitacyjnego; wskazuje siłę grawitacji jako przyczynę spadania ciał;
7) oblicza zmiany energii potencjalnej grawitacji i stosuje zasadę zachowania energii do ruchu orbitalnego; posługuje się pojęciem drugiej prędkości kosmicznej (prędkości ucieczki).
VII. Elektrostatyka. Uczeń:
2) oblicza wartość siły wzajemnego odziaływania ładunków stosując prawo Coulomba;
3) posługuje się wektorem natężenia pola elektrycznego wraz z jego jednostką; ilustruje graficznie pole elektryczne za pomocą linii pola; interpretuje zagęszczenie linii pola jako miarę natężenia pola; rozróżnia pole centralne i pole jednorodne;
6) opisuje jakościowo rozkład ładunków w przewodnikach, zerowe natężenie pola elektrycznego wewnątrz przewodnika (klatka Faradaya), duże natężenie pola wokół ostrzy na powierzchni przewodnika.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

Zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r.:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

  • kompetencje cyfrowe,

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Realizując e‑materiał uczeń:

  1. uporządkuje wiadomości dotyczące pola grawitacyjnego i elektrostatycznego;

  2. wskaże podobieństwa pomiędzy tymi polami;

  3. zastosuje zdobytą wiedzę do rozwiązania wybranych problemów pojęciowych i rachunkowych.

Strategie nauczania

Strategia Kształcenia Wyprzedzającego

Metody nauczania

pogadanka, metoda problemowa

Formy zajęć:

praca indywidualna, praca w parach

Środki dydaktyczne:

grafika interaktywna, zestaw zadań

Materiały pomocnicze:

-

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

Uzgodnienie celów lekcji.
Wstępne rozeznanie wiedzy uczniów na temat pola grawitacyjnego i elektrostatycznego.
Zaciekawienie: analogie pozwalają zrozumieć i zapamiętać własności obu pól, różnice pomagają uświadomić sobie istotę każdego z nich.

Faza realizacyjna:

Po krótkim wstępie nauczyciel wyświetla kolejno komórki tabeli znajdującej się w części „Warto przeczytać” e‑materiału. W komórce znajduje się tylko informacja, czego dotyczy zawarta w niej treść. Nauczyciel losuje ucznia, którego zadaniem jest odgadnąć treść komórki. W razie potrzeby, nauczyciel może nakierować ucznia na właściwą odpowiedź. Następny wylosowany uczeń powinien zgadnąć treść sąsiedniej komórki itd. Przesuwając się wierszami w dół, nauczyciel zaczyna raz od lewej, raz od prawej kolumny.
Uczniowie zostają połączeni w pary w celu:

  • przeanalizowania grafiki interaktywnej (wzajemnie pomagając sobie w zrozumieniu istoty),

  • rozwiązania zadań 1, 4, 6, 8 z zestawu ćwiczeń.

Faza podsumowująca:

Odniesienie do celów lekcji.
Refleksja uczniów na temat tego, jak podobieństwa i różnice pomagają zrozumieć, uporządkować i zapamiętać wiedzę fizyczną.

Praca domowa:

W celu sprawdzenia stopnia zrozumienia materiału, uczniowie rozwiązują zadania: 2, 3, 5, 7 z zestawu ćwiczeń .

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Grafika interaktywna może zostać wykorzystana do samodzielnego przygotowania się uczniów do lekcji powtórzeniowej na temat pola elektrostatycznego lub do egzaminu maturalnego. Odwołanie do odpowiednich jej fragmentów może być wsparciem przy tłumaczeniu uczniom praw elektrostatyki. Grafika znajdzie też zastosowanie podczas zajęć kół zainteresowań, jako punkt wyjścia do rozważań na temat natury przyrody i jej praw.