Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Autor: Stanisław Mrozowicz

Przedmiot: Historia

Temat: W państwie wielkości prowincji. Rzeczpospolita po II rozbiorze

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

zakres rozszerzony

XXVII. Upadek Rzeczypospolitej (wojna z Rosją i powstanie kościuszkowskie).

Uczeń: spełnia wymagania określone dla zakresu podstawowego, a ponadto:

3. porównuje politykę państw zaborczych na zagarniętych ziemiach Rzeczypospolitej;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

  • opisuje konsekwencje utraty przez Polskę ponad połowy jej terytorium;

  • analizuje, które następstwa rozbioru były szczególnie bolesne dla szlachty;

  • wyjaśnia, jakie decyzje dotyczące Rzeczpospolitej po 1793 r. miały być podejmowane w Petersburgu.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

  • analiza materiału źródłowego (porównawcza);

  • dyskusja.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

  • telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

  1. Nauczyciel przedstawia uczniom temat zajęć: „W państwie wielkości prowincji. Rzeczpospolita po II rozbiorze” i prosi, by na jego podstawie uczniowie sformułowali cel lekcji oraz kryteria sukcesu.

  2. Nauczyciel poleca uczniom przygotować w parach pytania związane z tematem zajęć. Czego uczniowie chcą się dowiedzieć? Co ich interesuje w związku z tematem lekcji?

Faza realizacyjna:

  1. Nauczyciel poleca, aby wskazany (lub wylosowany) uczeń przypomniał straty terytorialne Rzeczypospolitej po I rozbiorze oraz przyczyny II rozbioru Polski. W razie potrzeby uzupełnia wypowiedź ucznia, udzielając mu informacji zwrotnej.

  2. Prowadzący poleca uczniom podzielić się na cztery grupy. Każda grupa opracowuje jedną z części sekcji „Przeczytaj”:

  • Grupa 1: Porozbiorowa rzeczywistość;

  • Grupa 2: Przymierze z Rosją;

  • Grupa 3: Prawo, które nie zdążyło wejść w życie;

  • Grupa 4: Adaptacja i sprzeciw. Nauczyciel ustala czas na przygotowanie zespołów. Po tym czasie uczniowie wskazują swoich przedstawicieli, którzy – zgodnie z numeracją grup –referują pozostałym ekipom najważniejsze informacje. Uczniowie notują te informacje, które są dla nich nowe, tak aby móc odtworzyć treść całej sekcji „Przeczytaj”.

  1. Nauczyciel informuje uczniów, że będą w kolejnym kroku pracować w parach z audiobookiem. Poleca uczniom odliczyć do dwóch - osoba z numerem 1 przygotuje odpowiedź na polecenie 2: „Zaznacz na mapie państwa, przez które podróżował Julian Ursyn Niemcewicz po przystąpieniu Stanisława Augusta Poniatowskiego do konfederacji targowickiej”, natomiast osoba z numerem 2 wykona polecenie 3, skazując poprawne odpowiedzi. Nauczyciel odtwarza nagranie, a uczniowie po jego wysłuchaniu wykonują wskazane zadania.

  2. Nauczyciel wskazuje jedną parę, która przedstawia swoje odpowiedzi. Następuje wspólne ich omawianie, prowadzący udziela uczniom informacji zwrotnej.

  3. Praca z ćwiczeniami w sekcji „Sprawdź się” dotyczącymi okresu po drugim rozbiorze. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia nr 1‑4, a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką.

  4. W kolejnym kroku nauczyciel poleca, aby uczniowie wykonywali w mniejszych (kilkuosobowych) grupach ćwiczenia nr 5‑7, pracując z teksami źródłowymi. Po każdym zakończonym zadaniu wybrana grupa prezentuje swoje rozwiązanie.

  5. W ramach podsumowania tej części nauczyciel poleca, aby uczniowie w parach wykonali ćwiczenie nr 8 – rozstrzygnęli, które konsekwencje drugiego rozbioru Polski (polityczne, gospodarcze czy społeczne) były najbardziej dotkliwe dla szlachty. Zachęca do krótkiej dyskusji, na jej zakończenie podsumowuje zgłaszane przez uczniów propozycje.

Faza podsumowująca:

  1. Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

  2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów.

Praca domowa:

  1. Zaproponuj inne materiały źródłowe do tematu lekcji „W państwie wielkości prowincji. Rzeczpospolita po II rozbiorze”.

Materiały pomocnicze:

  • Cegielski T., Kądziela Ł., Rozbiory Polski. 1772–1793–1795, Warszawa 1990.

  • Lord R.H., Drugi rozbiór Polski, Warszawa 1984.

  • Markiewicz M., Historia Polski 1492–1795, Kraków 2004.

Wskazówki metodyczne:

  • Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z informacjami w sekcji „Audiobook”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.