Imię i nazwisko autora:

Ewelina Kędzierska

Przedmiot:

Fizyka

Temat zajęć:

Konstrukcja obrazu po przejściu promieni przez soczewkę skupiającą

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Cele kształcenia – wymagania ogólne

III. Planowanie i przeprowadzanie obserwacji lub doświadczeń oraz wnioskowanie na podstawie ich wyników.

Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe

I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
6) tworzy teksty, tabele, diagramy lub wykresy, rysunki schematyczne lub blokowe dla zilustrowania zjawisk bądź problemu; właściwie skaluje, oznacza i dobiera zakresy osi;
11) opisuje przebieg doświadczenia lub pokazu; wyróżnia kluczowe kroki i sposób postępowania oraz wskazuje rolę użytych przyrządów i uwzględnia ich rozdzielczość.

X. Fale i optyka. Uczeń:
18) rysuje konstrukcyjnie obrazy wytworzone przez soczewki; stosuje do obliczeń równanie soczewki.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

Zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r.:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

1. wyjaśni, czym są i jaką rolę spełniają w optyce soczewki skupiające,

2. opisze konwencję stosowania symboli soczewek,

3. określi, jak wygląda bieg promienia po przejściu przez soczewkę skupiającą,

4. skonstruuje obrazy powstające z wykorzystaniem soczewki skupiającej,

5. zidentyfikuje cechy obrazów powstających po przejściu promieni przez soczewkę skupiającą.

Strategie nauczania:

ISBE

Metody nauczania:

merytoryczna dyskusja wprowadzająca, obserwacja, podsumowująca rozmowa kierowana

Formy zajęć:

- dyskusja grupowa,
- praca indywidualna.

Środki dydaktyczne:

tablica multimedialna / rzutnik

Materiały pomocnicze:

soczewka skupiająca, świeczka, kartka, zestaw do prezentacji doświadczeń z optyki

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

Pierwszym celem, jak i kluczowym aspektem działań nauczyciela, jest wprowadzenie do tematu i zaciekawienie uczniów poprzez odniesienie do życia codziennego, np. opowiedzenie im o tym, gdzie w otaczającej ich rzeczywistości mogą spotkać soczewki skupiające – pokazanie kilku przykładów w klasie. Należy także pokazać uczniom, w jaki sposób działają soczewki – z wykorzystaniem zestawu bądź (jeśli takowego nie ma w szkolnej pracowni) świeczki i lupy. Następnie, nauczyciel rozpoznaje wiedzę wyjściową uczniów w kontekście realizowanego tematu oraz nawiązuje do tej wiedzy w merytorycznej dyskusji wprowadzającej. W tej części prowokuje uczniów do tego, by przypomnieli sobie podstawowe informacje na temat rozchodzenia się światła oraz soczewek.

Faza realizacyjna:

• Konstruowanie wiedzy z zakresu nowego tematu:
– nauczyciel za pomocą zestawu do doświadczeń z optyki lub świeczki, soczewki skupiającej i kartki pokazuje uczniom sposób powstawania obrazu oraz to, jak cechy tego obrazu zmieniają się wraz ze zmianą odległości świeczki od powierzchni odbijającej,
– uczniowie wyciągają wnioski z zaprezentowanego doświadczenia,
– nauczyciel podaje uczniom „przepis” na konstrukcję obrazu w soczewce skupiającej oraz wykonuje z uczniami rysunek dla x > 2f,
– nauczyciel omawia z uczniami cechy obrazów powstających w soczewkach skupiających oraz dokładnie tłumaczy ich sens.

• Kolejny etap lekcji obejmuje rekonstruowanie wiedzy uczniów:
– uczniowie na podstawie informacji uzyskanych od nauczyciela konstruują samodzielnie mierzą się z problemem, którym jest skonstruowanie obrazów dla: x = 2f; 2f > x > f; x = f; f > x > 0,
– uczniowie dobierają się w pary i sprawdzają sobie nawzajem narysowane konstrukcje próbując omówić ewentualne problemy,
– nauczyciel podchodzi do każdej z par i sprawdza wyniki pracy.

Faza podsumowująca:

Nauczyciel przeprowadza z uczniami rozmowę, podczas której omawiają uzyskane w czasie lekcji obrazy podając ich cechy. Następnie przeprowadza z uczniami rozmowę, w trakcie której uczniowie zadają pytania dotyczące niejasnych kwestii, a następnie odpowiadają na krótkie pytania nauczyciela dotyczące materiału przedstawionego na bieżącej lekcji.

Praca domowa:

Zadania 1‑8 z zestawu ćwiczeń, zapoznanie się z filmem samouczkiem.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

Należy zachęcić ucznia do zapoznania się w domu z załączonym multimedium. Może ono również posłużyć do utrwalenia wiadomości przed sprawdzianem.