Scenariusz lekcji

Autor: Agnieszka Pieszalska

Przedmiot: biologia

Temat: Skutki nadczynności i niedoczynności gruczołów dokrewnych człowieka

Grupa docelowa: III etap edukacyjny – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje cyfrowe.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wyjaśnia rolę hormonów w organizmie;

• wymienia gruczoły dokrewne;

• opisuje rolę gruczołów dokrewnych w utrzymaniu homeostazy;

• omawia konsekwencje niedoczynności i nadczynności wybranych gruczołów dokrewnych;

• wskazuje schorzenia wynikające z nadmiaru lub niedoboru podstawowych hormonów;

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• JIGSAW;

• analiza tekstu źródłowego;

• mapa myśli.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• arkusze papieru A1, flamastry.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się ze wstępem w e‑materiale.

2. Nauczyciel zadaje pytania: „Jakie znacie gruczoły dokrewne?”, „Jaką funkcję pełnią hormony?”.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel dzieli klasę na sześć grup. Każdy członek zespołu otrzymuje inny zestaw zadań do opracowania, tak aby każda grupa pracowała nad całością materiału (zestawy A + B + C + D + E + F):

   • zestaw A – wymień hormony wydzielane przez przysadkę mózgową oraz objawy związane z niedoczynnością i nadczynnością;

   • zestaw B – wymień hormony wydzielane przez tarczycę oraz objawy związane z niedoczynnością i nadczynnością;

   • zestaw C – wymień hormony wydzielane przez przytarczyce oraz objawy związane z niedoczynnością i nadczynnością;

   • zestaw D – wymień hormony wydzielane przez szyszynkę oraz objawy związane z niedoczynnością i nadczynnością;

   • zestaw E – wymień hormony wydzielane przez trzustkę oraz objawy związane z niedoczynnością i nadczynnością;

   • zestaw F – wymień hormony wydzielane przez nadnercza oraz objawy związane z niedoczynnością i nadczynnością.

2. Uczniowie samodzielnie wykonują otrzymane zadania na podstawie informacji zawartych w e‑materiale.

3. Po upływie wyznaczonego czasu uczniowie zmieniają miejsce, tworząc sześcioosobowe grupy ekspertów – znawców problematyki nadczynności i niedoczynności jednego z gruczołów dokrewnych. Dyskutują nad opracowanym materiałem, uzupełniają braki, wyjaśniają wątpliwości oraz zastanawiają się, jak najlepiej przekazać innym uczniom przygotowane informacje.

4. Nauczyciel kontroluje pracę uczniów i w razie potrzeby uzupełnia ich wiedzę.

5. Uczniowie wracają do wcześniej utworzonych grup. Prezentują pozostałym członkom materiał, który opracowali i przedyskutowali w grupie ekspertów. Dzięki tak poprowadzonemu zadaniu wszyscy uczniowie mogą opanować główne treści lekcji.

6. Grupy otrzymują arkusz papieru A1 i flamastry. Ich zadaniem będzie przygotowanie mapy myśli związanej z tematem lekcji.

7. Grupy prezentują swoje mapy myśli.

8. Nauczyciel prosi o zapoznanie się z filmem pt. „Skutki nadczynności i niedoczynności wybranych gruczołów dokrewnych człowieka”, a następnie wykonanie związanych z nim poleceń.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel podsumowuje pracę grup.

2. Nauczyciel zadaje uczniom pytania:

   • Co na zajęciach wydało wam się ważne i ciekawe?

   • Co było łatwe, a co trudne?

   • Jak możecie wykorzystać wiadomości i umiejętności, które dziś zdobyliście?

   Chętni/wybrani uczniowie podsumowują zajęcia.

Praca domowa:

Uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne zawarte w e‑materiale.

Materiały pomocnicze:

• Neil A. Campbell i in., Biologia Campbella, tłum. K. Stobrawa i in., Rebis, Poznań 2019.

• Encyklopedia szkolna. Biologia, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania filmu:

Film powinien zostać zastosowany w fazie realizacyjnej lekcji. Uczniowie zapoznają się z wiadomościami zawartymi w filmie, a następnie wykonują związane z filmem polecenia.