Dla nauczyciela
SCENARIUSZ LEKCJI
Imię i nazwisko autora: Anna Ruszczyk
Przedmiot: geografia
Temat lekcji: Czytanie mapy samochodowej
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa I
Podstawa programowa:
Zakres podstawowy: I. Źródła informacji geograficznej, technologie geoinformacyjne oraz metody prezentacji danych przestrzennych: obserwacje, pomiary, mapy, fotografie, zdjęcia satelitarne, dane liczbowe oraz graficzna i kartograficzna ich prezentacja.
Uczeń: 3) czyta i interpretuje treści różnych map.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje cyfrowe,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne:
Uczeń:
wskazuje, jakie informacje można odczytać z mapy samochodowej;
wymienia sygnatury stosowane na mapach samochodowych;
analizuje treści mapy samochodowej;
oblicza długość trasy na podstawie mapy samochodowej.
Strategie nauczania: konstruktywizm, konektywizm
Metody nauczania: pogadanka, dyskusja, mapa myśli (plakat), metody operatywne (praca z mapą samochodową, z tekstem e‑materiału, grafiką interaktywną)
Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach, praca zbiorowa (na forum klasy)
Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał, ewentualnie podręcznik, fragmenty różnych map samochodowych, arkusze papieru, pisaki
Materiały pomocnicze:
W. Grygorenko, Redakcja i opracowanie map ogólnogeograficznych, PPWK Warszawa 1970.
PRZEBIEG LEKCJI
Faza wprowadzająca
Uczniowie przypominają podział map według skali i treści. Omawiają, jaką funkcję pełni skala i legenda mapy.
Nauczyciel rozdaje uczniom fragmenty mapy samochodowej – mogą być w różnych skalach.
Uczniowie określają, do jakich map pod względem treści i skali należą mapy samochodowe, podają znaczenie i funkcjonalność map samochodowych papierowych. Porównują z mapami cyfrowymi – pogadanka.
Nauczyciel podaje temat lekcji i jej cele.
Faza realizacyjna
Nauczyciel dzieli uczniów na 5 grup – każda z nich otrzymuje do opracowania temat na podstawie treści e‑materiału.
Tematy dla grup: Podział dróg ze względu na ich znaczenie oraz funkcje w sieci drogowej – autostrady, drogi ekspresowe; Podział dróg ze względu na ich znaczenie oraz funkcje w sieci drogowej – drogi krajowe, wojewódzkie, inne; Numeracja dróg według obowiązującego systemu; Odległości między miejscowościami zaznaczone na mapie; Informacje o dodatkowych usługach dla zmotoryzowanych podróżnych.
Uczniowie w grupach analizują tekst do wybranego tematu w e‑materiale, wybierają z niego najważniejsze informacje; przygotowują notatkę, którą przedstawiają klasie.
Dyskusja na forum o możliwościach zastosowania mapy samochodowej i jej legendy, konkretnych rodzajach dróg: ekspresowej, krajowej, wojewódzkiej, autostradzie itd. (stosowane sygnatury).
Grupy na podstawie mapy samochodowej obliczają odległość między wybranymi miastami (przykłady do obliczenia odległości podaje nauczyciel).
Nauczyciel prosi uczniów, aby – nadal pracując w oparciu o tablety, w grupach – zapoznali się z grafiką multimedialną i przygotowali odpowiedzi do zawartego w niej polecenia 1. (Wykorzystując zamieszczony fragment mapy samochodowej, zaplanuj trasę podróży z Konina do Świnic Warckich. Odczytaj jak najwięcej informacji, które mogą być przydatne podczas podróży).
Uczniowie otrzymują arkusze papieru i przygotowują plakat będący odpowiedzią na polecenie 1.
Po zakończeniu pracy wybrani uczniowie prezentują odpowiedzi (plakaty) przygotowane w grupie, możliwa dyskusja przy porównywaniu plakatów.
Faza podsumowująca
Nauczyciel wprowadza uczniów do ćwiczeń z e‑materiału, które wykonują indywidualnie. Nauczyciel czuwa nad poprawnością wykonanych zadań.
Następnie nauczyciel ocenia pracę i zaangażowanie uczniów na lekcji; podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami.
Nauczyciel pyta o ewentualne trudności i o to, co było nową wiedzą dla uczniów, co było im znane, w jaki sposób mogą wykorzystać nowo poznane treści.
Praca domowa
Korzystając z mapy samochodowej (w wersji papierowej lub cyfrowej), zaplanuj jednodniową wycieczkę autokarową po swoim regionie. Odczytaj i wymień jak najwięcej informacji, które mogą być przydatne podczas tej wycieczki.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:
grafikę interaktywną można wykorzystać na lekcjach dotyczących analiz map np. w zakresie podstawowym dział I. 2) lub w zakresie rozszerzonym dział I. 3);
grafikę interaktywną uczniowie mogą zastosować na lekcji powtórzeniowej (dział I. w zakresie podstawowym i rozszerzony) lub do samodzielnego kształcenia.