Autor: Joanna Kalinowska

Przedmiot: Historia

Temat: Imperium Aleksandra Wielkiego

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wyjaśnia, w jaki sposób Aleksander podbił Persję i jakie tereny znalazły się pod jego panowaniem;

• wymienia ważniejsze bitwy stoczone przez Aleksandra;

• charakteryzuje sylwetkę Aleksandra i tłumaczy, dlaczego żądał on dla siebie kultu boskiego;

• opisuje system rządzenia wprowadzony przez Aleksandra Wielkiego.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Imperium Aleksandra Wielkiego”. Prosi uczestników zajęć o rozwiązanie ćwiczenia nr 1 z sekcji „Sprawdź się” na podstawie treści w sekcji „Przeczytaj”.

Faza wstępna:

1. Wyświetlenie przez nauczyciela tematu i celów zajęć, przejście do ustalenia kryteriów sukcesu.

2. Raport z przygotowań. Nauczyciel przy użyciu raportu dostępnego w panelu użytkownika weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji, sprawdza, kto wykonał zadane ćwiczenie.

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem. Jeżeli przygotowanie uczniów do lekcji jest niewystarczające, nauczyciel prosi o indywidualne zapoznanie się z treścią sekcji „Przeczytaj”. Każdy uczestnik zajęć podczas cichego czytania wynotowuje najważniejsze kwestie poruszone w tekście, np. najważniejsze bitwy, los króla Persji, podbój Indii, powrót do Mezopotamii, sposób zarządzania państwem – proces przemiany władzy królewskiej, reformy, stosunek ludów podbitych i żołnierzy do Aleksandra i jego śmierć. Następnie wybrani uczniowie odczytują na głos swoje notatki, utrwalając w ten sposób wiedzę.

2. Praca z multimedium („Mapa interaktywna”). Nauczyciel poleca, aby uczniowie podzielili się na cztero- lub pięcioosobowe grupy i w takich zespołach zapoznali się z mapą interaktywną, a następnie wykonali polecenie 2. Po wyznaczonym wcześniej czasie prowadzący prosi, aby przedstawiciel wybranej grupy zaprezentował efekty jej pracy. Może nakierunkować ucznia, przywołując treść polecenia, np.: Dlaczego Aleksander zwyciężał? Jakie były silne i słabe strony armii macedońskiej i perskiej? W jaki sposób Aleksander starał się dbać o morale żołnierzy. Co przesądziło w kluczowych momentach o zwycięstwie Aleksandra w kolejnych bitwach?

Pozostali uczniowie mogą uzupełniać wypowiedź, jeśli uznają, że zabrakło ważnych informacji.

3. Nauczyciel prosi, aby na podstawie wiedzy wyniesionej z multimedium uczniowie w parach wykonali polecenie 3, analizując ilustrację. Para, która najszybciej i poprawnie wykona zadanie, może zostać nagrodzona oceną za aktywność.

4. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Nauczyciel poleca uczniom, aby indywidualnie wykonali ćwiczenia od 2 do 4 w sekcji „Sprawdź się”, a następnie porównali swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką.

5. Nauczyciel wyświetla kolejne ćwiczenie 6, które uczniowie wykonują w czteroosobowych grupach. Po zakończonym zadaniu wybrana grupa prezentuje swoje rozwiązanie, przedstawiając elementy graficzne, które pozwoliły jej przyporządkować poszczególne bitwy do ilustracji.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel, nawiązując do tekstu z „Wprowadzenia”, pyta uczniów: Jakie były przyczyny zwycięstw Aleksandra Wielkiego? Gdybyście byli historykami, czego chcielibyście się jeszcze dowiedzieć o tym władcy? Jak podsumowalibyście to, czego się dzisiaj nauczyliście? Uczniowie podsumowują uzyskane wiadomości.

2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów.

Praca domowa:

Wykonaj ćwiczenia 7 i 8 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

P. Green, Aleksander Wielki, tłum. A. Konarek, Warszawa 2004.

N.G.L. Hammond, Starożytna Macedonia, tłum. R. Chankowski, Warszawa 1999.

R. Kulesza, Aleksander Wielki, Warszawa 2009.

D. Musiał, Świat grecki od Homera do Kleopatry, Warszawa 2008.

K. Nawotka, Aleksander Wielki, Wrocław 2003.

F.W. Walbank, Świat hellenistyczny, tłum. G. Muszyński, Warszawa 2003.

E. Wipszycka, B. Bravo, Historia starożytnych Greków, t. 3, Okres hellenistyczny, Warszawa 2010.

Wskazówki metodyczne:

• Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Mapa interaktywna” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.