Autor: Paweł Kaniowski

Temat: Psychoanaliza Freuda: id, ego, superego

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Przedstawisz koncepcję psychiki Freuda, składającej się z id, ego oraz superego.

• Scharakteryzujesz psychoanalizę jako naturalistyczną koncepcję człowieka i kultury.

• Wyjaśnisz, w jaki sposób idea nieświadomości przeciwstawia się antynaturalizmowi.

Cele operacyjne. Uczeń:

• zna koncepcję psychiki Freuda, składającej się z id, ego oraz superego;

• charakteryzuje psychoanalizę jako naturalistyczną koncepcję człowieka i kultury;

• rozumie, w jaki sposób idea nieświadomości przeciwstawia się antynaturalizmowi.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja;

• mapa myśli.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treściami w sekcji „Przeczytaj”.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel, po zalogowaniu na platformie, wyświetla na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika temat lekcji. Nawiązując do zagadnień opisanych w sekcji „Wprowadzenie”, omawia zaprezentowane cele. Uczniowie ustalają kryteria sukcesu.

2. Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: Czym, zdaniem uczniów, jest ego?

Faza realizacyjna:

1. Mapa myśli. Nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy. Zapisuje na tablicy trzy hasła związane z tematem zajęć: psychoanaliza, naturalistyczna koncepcja człowieka i kultury, idea nieświadomości. Każda z grup ma za zadanie opracować mapę myśli do przydzielonego przez nauczyciela hasła. Następnie przedstawiciel każdej z grup zapisuje na tablicy propozycje uczniów. Po zapisaniu pomysłów uczniowie samodzielnie je weryfikują. Nauczyciel uzupełnia wypowiedzi uczniów, jeśli jest to konieczne.

2. Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla materiał z sekcji „Schemat”, a następnie czyta polecenia:
   – Pogrupuj wymienione niżej elementy życia psychicznego tak, by umieścić je we właściwej części psychiki – id, ego lub superego.
   – Zasadniczym konfliktem, który dynamizuje życie psychiczne człowieka jest walka między id a superego. Wyjaśnij, jak to się dzieje, że pomimo tego nieustannie toczącego się w nieświadomości konfliktu, osobowość człowieka jest względnie stabilna.
   Uczniowie wykonują zadania w parach. Następnie wybrana osoba prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia ją, udzielając uczniom informacji zwrotnej.

3. Ćwiczenia przedmiotowe. Uczniowie dobierają się w pary i wykonują ćwiczenia nr 1‑4. Następnie konsultują swoje rozwiązania z inną parą uczniów i ustalają jedną wersję odpowiedzi

Faza podsumowująca:

1. Na koniec zajęć nauczyciel raz jeszcze wyświetla na tablicy interaktywnej lub przy użyciu rzutnika temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W kontekście wyświetlonych treści prosi uczniów o rozwinięcie zdania: Na dzisiejszych zajęciach nauczyłem się…

Praca domowa:

1. Uczniowie mają za zadanie wykonać ćwiczenia nr 5‑8 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

• Brudnik E., Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie: przewodnik po metodach aktywizujących, Warszawa 2010.

• Winkler M., Commichau A., Sztuka prowadzenia wykładów i lekcji, Kraków 2008.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie mogą wykorzystać medium w sekcji „Schemat” jako inspirację do przygotowania własnej prezentacji multimedialnej.