Autor: Krzysztof Kowaluk

Przedmiot: wiedza o społeczeństwie

Temat: Nowa prawica (neokonserwatyzm) w XXI w. w Stanach Zjednoczonych

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

V. Państwo, myśl polityczna i demokratyzacja.

Uczeń:

6) porównuje założenia myśli liberalnej i konserwatywnej.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• dostrzega fenomen złożoności doktryn politycznych;

• charakteryzuje relacje między konserwatyzmem a liberalizmem;

• analizuje historyczne uwarunkowania ideologii w kontekście Europy i USA.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• lekcja odwrócona.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja;

• burza mózgów;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna

1. Zajęcia przeprowadzone metodą kształcenia wyprzedzającego. Podczas poprzedniego spotkania uczniowie otrzymują zadanie zapoznania się z przesłaniem politycznym nowej prawicy. Nauczyciel dostarcza uczniom materiały dydaktyczne (Kamil Pindel, Doktryna neokonserwatywna jako fundament współczesnego militaryzmu i imperializmu amerykańskiego), opierając się na założeniu, że uczniowie mają już wiedzę na temat podstawowych doktryn politycznych (konserwatyzm, liberalizm, socjalizm).

2. Uczniowie zostają podzieleni na dwie grupy. Jedna z nich otrzymuje zadanie skonstruowania listy pięciu charakterystycznych zasad konserwatyzmu, druga – pięciu charakterystycznych zasad liberalizmu. Uczniowie są poinstruowani, aby dokonując wyboru, starali się zwracać uwagę na takie kwestie, które odróżniają daną ideologię od innych. W każdej z grup odbywa się burza mózgów. Czas pracy: 5 minut.

3. Uczniowie przedstawiają swoje uzgodnienia. Następuje wspólna weryfikacja wymienionych zasad. Powstają ostateczne listy i zostają one zapisane na dwóch tablicach.

4. Nauczyciel przedstawia temat i cele zajęć.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel zadaje pytanie, które z zapisanych na obu tablicach zasad można odnaleźć w koncepcjach neokonserwatystów. Kiedy w trakcie dyskusji zostaną one ustalone, nauczyciel zwraca się do uczniów, aby podjęli próbę wyjaśnienia, skąd biorą się te punkty styczności.

2. Uczniowie zapoznają się z materiałem multimedialnym. Celem prezentacji jest naświetlenie problematycznego charakteru kategorii wolności. Aby zainspirować uczniów do przemyśleń, nauczyciel przedstawia historyczny i polityczny kontekst pojawienia się nurtu nowej prawicy. Zwraca uwagę na specyfikę Stanów Zjednoczonych (państwo powstałe w epoce oświecenia i od początku afirmujące wartości tamtej epoki), przemiany obyczajowe zapoczątkowane w latach 60. oraz ich skutki, a także uwarunkowania geopolityczne (zwycięstwo USA w zimnej wojnie, globalizacja, zamachy terrorystyczne).

3. Rozpoczyna się dyskusja na temat: czy wolność jednostki oraz spójność społeczna są wartościami zbieżnymi czy popadającymi ze sobą w konflikt? Dyskusja powinna być prowadzona w taki sposób, aby można było zaprezentować stanowisko nowej prawicy w tej sprawie.

4. Uczniowie mają odpowiedzieć na pytanie: czy postulowany przez neokonserwatystów „eksport demokracji” jest wyrazem postawy konserwatywnej czy liberalnej?

5. Uczniowie mają rozważyć korzyści i zagrożenia płynące z polityki upowszechniania demokracji na świecie. Po dyskusji w tej sprawie zostają spisane na tablicy w punktach podstawowe argumenty „za” oraz „przeciw”.

Faza podsumowująca

1. Rozpoczyna się krótka dyskusja na temat: czy stanowisko neokonserwatystów jest przekonujące? Ważne jest, aby w jej trakcie zostały wyrażone różnorodne punkty widzenia oraz aby były one wsparte odpowiednio dobranymi argumentami.

2. Uczniowie wykonują ćwiczenia 1–3.

Praca domowa:

Uczniowie wykonują ćwiczenia 4–8.

Materiały pomocnicze:

Neokonserwatyzm, opr. Irwin Stelzer, Warszawa 2007.

Kamil Pindel, Doktryna neokonserwatywna jako fundament współczesnego militaryzmu i imperializmu amerykańskiego, Akademia Politologiczna, materiał z konferencji Polityka a wojna, Koło Nauk Politycznych UJ/Ośrodek Myśli Politycznej, Kraków 2012.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Prezentacja multimedialna może zostać wykorzystana przez uczniów indywidualnie lub podczas zajęć w charakterze podsumowania.