Imię i nazwisko autora: Ewa Malinowska

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Znaczenie przyrodnicze i gospodarcze jezior w Polsce

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum i technikum, zakres podstawowy, klasa III

Cele kształcenia – wymagania ogólne

I. Wiedza geograficzna.

5. Rozumienie prawidłowości w zakresie funkcjonowania środowiska geograficznego oraz wzajemnych zależności w systemie człowiek - przyroda.

6. Rozumienie zasad racjonalnego gospodarowania zasobami przyrody i zachowania dziedzictwa kulturowego.

II. Umiejętności i stosowanie wiedzy w praktyce.

3. Identyfikowanie relacji między poszczególnymi elementami środowiska geograficznego (przyrodniczego, społeczno‑gospodarczego i kulturowego).

4. Przewidywanie skutków działalności gospodarczej człowieka w środowisku geograficznym.

III. Kształtowanie postaw.

3. Dostrzeganie aplikacyjnego charakteru geografii.

4. Rozumienie potrzeby racjonalnego gospodarowania w środowisku geograficznym zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju, ochrony elementów dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego oraz konieczności rekultywacji i rewitalizacji obszarów zdegradowanych.

XIV. Regionalne zróżnicowanie środowiska przyrodniczego Polski: podział na regiony fizycznogeograficzne, budowa geologiczna i zasoby surowcowe, ukształtowanie powierzchni, sieć wodna, warunki klimatyczne, formy ochrony przyrody, stan środowiska przyrodniczego.

Uczeń:

8) Wykazuje znaczenie przyrodnicze, społeczne i gospodarcze, w tym turystyczne jezior oraz sztucznych zbiorników na obszarze Polski.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

• kompetencje cyfrowe.

Cele operacyjne

Uczeń:

• poznaje przyrodnicze, społeczne i gospodarcze funkcje jezior,

• ocenia ich znaczenie dla przyrody i człowieka,

• identyfikuje zagrożenia związane z wykorzystaniem różnych funkcji jezior,

• wskazuje sposoby wykorzystania i ochrony jezior.

Strategie nauczania: asocjacyjna, badawcza (problemowa)

Metody i techniki nauczania: blended learning, IBSE, concept mapping

Formy zajęć: praca w grupach

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny, tablety, arkusze papieru A0/A1, pisaki, zeszyt przedmiotowy

• Andrzej Górniak, Zdzisław Kajak, Hydrobiologia – Limnologia,  Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2019.

• Andrzej Richling, Katarzyna Ostaszewska, Geografia fizyczna Polski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.

PRZEBIEG LEKCJI

Przed lekcją uczniowie powinni zapoznać się z e‑materiałem oraz innymi źródłami informacji w celu zebrania szerokiego zestawu informacji dotyczących przyrodniczych, społecznych i gospodarczych funkcji jezior.

• Przedstawienie celów lekcji.

• Wprowadzenie w temat lekcji: omówienie/przypomnienie znaczenia jezior w ujęciu ekologicznym, społecznym i gospodarczym; pytania sprawdzające poziom przygotowania uczniów.

• Podział uczniów na grupy (liczebność określa nauczyciel), omówienie zasad wykonania zadania; zadaniem uczniów jest opracowanie gałęzi logicznego myślenia przedstawiających zależności przyczynowo‑skutkowe między cechami jezior, pełnionymi przez jeziora funkcjami, ich wykorzystaniem, związanymi z tym zagrożeniami i metodami zapobiegania.

• Wyświetlenie na ekranie schematu gałęzi logicznego myślenia porządkującej sposób przedstawienia związków przyczynowo‑skutkowych.

• Praca w grupach uczniów (burza mózgów, dyskusja), w której wykorzystane zostaną informacje, schematy, ilustracje zawarte w e‑materiale, służąca sporządzeniu gałęzi logicznego myślenia; uczniowie przedstawiają wyniki swojej pracy w postaci graficznej, na arkuszach papieru.

• Prezentacja przy tablicy przez poszczególne grupy uczniów przygotowanych gałęzi logicznego myślenia i omówienie ich – po zakończeniu wszystkich prezentacji dyskusja z udziałem uczniów; nauczyciel moderuje dyskusję, czuwa nad jej przebiegiem, zadaje pomocnicze pytania, weryfikuje poprawność wypowiedzi, wprowadza uzupełnienia itp.

• Podsumowanie prezentowanych treści mające na celu przedstawienie znaczenia przyrodniczego i gospodarczego jezior, skutków ich wykorzystania, związanych z tym zagrożeń i metod przeciwdziałania.

• Sporządzenie notatki w zeszycie zawierającej syntetyczne podsumowanie przeprowadzonej dyskusji i prezentacji.

• Prośba nauczyciela o wykonanie kilku wskazanych ćwiczeń z e‑materiału i przedstawienie rezultatów.

• Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań przez nauczyciela i udzielanie odpowiedzi przez uczniów.

• Ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.

• Wysłuchanie i wykonanie poleceń do audiobooka prezentującego problemy i konflikty związane z ochroną i gospodarczym wykorzystaniem jezior na konkretnym przykładzie utworzenia Mazurskiego Parku Narodowego.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium: grafiki i audiobook zawarte w e‑materiale mogą być wykorzystane podczas innych zróżnicowanych tematycznie lekcji dotyczących różnych zagadnień związanych z hydrosferą, ochroną przyrody i rozwojem zrównoważonym oraz do samodzielnego rozszerzania i pogłębiania wiedzy przez ucznia w domu oraz w czasie lekcji mającej na celu powtórzenie materiału z bloku tematycznego dotyczącego hydrosfery.