Imię i nazwisko autora: Kamil Kaliński

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Transport kolejowy w Polsce i jego zmiany.

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum i technikum, zakres podstawowy, klasa III

Podstawa programowa

XV. Społeczeństwo i gospodarka Polski: rozmieszczenie ludności i struktura demograficzna, saldo migracji, struktura zatrudnienia i bezrobocie, urbanizacja i sieć osadnicza, warunki rozwoju rolnictwa, restrukturyzacja przemysłu, sieć transportowa, atrakcyjność turystyczna.

Uczeń:

12) analizuje przyczyny zmian i zróżnicowanie sieci transportu w Polsce, wskazuje główne węzły oraz terminale transportowe i przedstawia ich znaczenie dla gospodarki kraju.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• zna historię przemian transportu kolejowego w Polsce,

• tłumaczy przyczyny przestrzennego zróżnicowania gęstości sieci kolejowej w Polsce,

• opisuje stan i dynamikę zmian wartości wybranych wskaźników związanych z transportem kolejowym w Polsce,

• dokonuje oceny roli transportu kolejowego w strukturze przewozów osób i towarów w Polsce obecnie i na przestrzeni lat.

Strategie: konektywizm

Metody nauczania: dyskusja, praca z e‑materiałem, pogadanka, stacje zadaniowe

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny (lub/i tablety z dostępem do internetu), zeszyt przedmiotowy, karta pracy

Materiały pomocnicze

Karta pracy

Uczeń korzysta z materiału na lekcji.

Bibliografia:

• Fierla I., (red.), Geografia gospodarcza Polski, PWE, Warszawa 2004.

• Rogacki H., (red.), Geografia społeczno‑gospodarcza Polski, PWN, Warszawa 2007.

• Jaworska K., Nowacki G., Transport kolejowy w systemie logistycznym Polski, „TTS Technika Transportu Szynowego”, R. 26, nr 4, 2019.

Netografia (dostęp: 10.01.2020):

• BDL GUS: https://bdl.stat.gov.pl/BDL/start

• Roczniki Statystyczne GUS - Transport - wyniki działalności z różnych lat (https://stat.gov.pl/obszary‑tematyczne/transport‑i-lacznosc/)

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

• Dialog z uczniami mający na celu usystematyzowanie podstawowych wiadomości na temat zalet i wad oraz zastosowania transportu kolejowego w gospodarce.

• Przedstawienie celów lekcji.

Faza realizacyjna:

• Nauczyciel prowadzi dialog z uczniami na temat elementów taboru i infrastruktury kolejowej. W tym celu wyświetla część „Przeczytaj” e‑materiału. Następnie prosi uczniów o wykonanie Polecenia 1. Chętni uczniowie zgłaszają swoje pomysły.

• Następnie nauczyciel przechodzi do drugiego wątku - długości i gęstości sieci kolejowej w Polsce. Prosi uczniów o wykonanie Polecenia 2. Chętni uczniowie zgłaszają swoje pomysły.

• W kolejnym etapie nauczyciel prowadzi pogadankę na temat wskaźnika elektryfikacji kolei oraz miar przewozów towarów i osób transportem kolejowym. Prosi uczniów o wykonanie Polecenia 3. Chętni uczniowie zgłaszają swoje pomysły.

• Następnie nauczyciel dzieli uczniów na sześć grup, rozdaje im karty pracy i objaśnia, na czym polega metoda stacji zadaniowych. Każda z sześciu grup podchodzi do jednego stanowiska (stacji), na przykład: grupa 1 do stacji 1, grupa 2 do stacji 2 itd. Stację stanowi stolik, koperta z poleceniem i tablet z wyświetlonym niniejszym e‑materiałem. Każda z grup ma za zadanie wykonać polecenie zawarte w kopercie. Polecenia uczniowie zapisują na otrzymanych od nauczyciela kartach pracy. Wszystkie grupy pracują w tym samym czasie. Kiedy któraś z grup wykona zadanie z pierwszej stacji, sygnalizuje to i zamienia się miejscami z inną grupą, która również skończyła wykonywać zadanie. Praca w grupie trwa tak długo, aż uczniowie nie wykonają wszystkich poleceń. Grupy nie wymieniają się między sobą informacjami.

• Po zakończonej pracy nauczyciel prosi wybrane grupy o przedstawienie na forum klasy odpowiedzi na dane polecenie. Następuje wówczas klasowa dyskusja, nad przebiegiem której czuwa nauczyciel.

• W następnym etapie lekcji nauczyciel wyświetla na tablicy zadania z bloku ćwiczeń interaktywnych. Wskazani uczniowie podchodzą do tablicy i rozwiązują kilka wybranych z nich.

Faza podsumowująca:

• Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań i udzielanie na nie odpowiedzi przez uczniów. Nauczyciel może dodatkowo wyświetlić na ekranie grafiki interaktywne i krótko je podsumować.

• Nauczyciel nagradza aktywnych uczniów, ocenia pracę w grupach i przypomina cele zajęć.

Praca domowa:

• Wykonanie mapy Polski (przy pomocy GIS lub na brystolu) z przebiegiem głównych linii kolejowych oraz granicami dawnych zaborów.

• Opcjonalnie można także prosić o zapoznanie się z kolejnym tematem lekcji (w przypadku blended‑learning).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium: Grafiki interaktywne mogą posłużyć zarówno w trakcie lekcji (podczas pracy w grupach i w fazie podsumowującej) oraz po lekcji (w celu utrwalenia wiadomości). Może także znaleźć swoje zastosowanie na lekcji powtórzeniowej i podczas wykonywania pracy domowej.