Dla nauczyciela
Autor: Katarzyna Lewandowska
Przedmiot: Język polski
Temat: Katastrofizm poetycki, generacyjny i historiozoficzny w poezji Krzysztofa Kamila Baczyńskiego
Grupa docelowa:
III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.
Cele operacyjne. Uczeń:
porównuje dwa wiersze K.K. Baczyńskiego pt. Pokolenie,
wskazuje elementy katastroficzne w twórczości Baczyńskiego,
określa funkcję środków artystycznego wyrazu zastosowanych przez poetę,
interpretuje wiersz K.K. Baczyńskiego Pokolenie w kontekście biograficznym.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z medium w sekcji „Prezentacja multimedialna”.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel wyświetla na tablicy uczniom cele zajęć oraz wspólnie ustala z nimi kryteria sukcesu.Nauczyciel prosi wskazaną (lub wybraną) osobę o odczytanie tematu lekcji wyświetlonego na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika. Następnie zadaje uczniom pytanie: czym charakteryzuje się katastrofizm? Dlaczego K.K. Baczyński wykorzystywał w swej twórczości poetykę katastroficzną? Jaki ma to związek z jego biografią?
Podanie celu i tematu zajęć.
Faza realizacyjna:
Praca z multimedium. Nauczyciel prosi, aby wybrany uczeń przeczytał polecenie: 1 z sekcji „Prezentacja multimedialna”. Następnie prosi uczniów, aby podzielili się na grupy i opracowali w nich odpowiedzi. Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia ją, udzielając także uczniom informacji zwrotnej.
Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Prowadzący zapowiada uczniom, że w kolejnym kroku będą rozwiązywać ćwiczenia: 1‑5. Każdy z uczniów robi to samodzielnie. Po ustalonym czasie wybrani uczniowie przedstawiają odpowiedzi, a reszta klasy wspólnie ustosunkowuje się do nich. Nauczyciel w razie potrzeby koryguje odpowiedzi, dopowiada istotne informacje, udziela uczniom informacji zwrotnej. Może także ocenić pracę uczniów.
Warto zwrócić uwagę na ćw. 6, 7 i 8, które wymagają od uczniów pracy bardziej twórczej. Nauczyciel decyduje, które z tych ćwiczeń powinny zostać wykonane w czasie lekcji, i poleca, by uczniowie opracowali odpowiedzi w parach lub zespołach 4‑osobowych.
Faza podsumowująca:
Omówienie ewentualnych problemów z rozwiązaniem ćwiczeń i poleceń z sekcji „Sprawdź się”.
Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów, udzielając im tym samym informacji zwrotnej.
W dyskusji podsumowującej lekcję nauczyciel zadaje pytania: W jaki sposób doświadczenia wojenne wpłynęły na sposób obrazowania w wierszach Baczyńskiego? Czy postawa podmiotu lirycznego zmienia się pod wpływem dramatycznych doświadczeń? Czym charakteryzuje się poetyka katastroficzna?
Praca domowa:
Jeśli uczniowie nie wykonali w czasie lekcji ćw. 8, jest ono zadaniem domowym. Dodatkowo zainteresowani uczniowie mogą wykonać zadanie domowe z e‑materiału: Wskaż podobieństwa między poetyckim obrazowaniem Krzysztofa Kamila Baczyńskiego i malarstwem Hieronima Boscha. Wyjaśnij, w jaki sposób Bosch kreuje na swych obrazach katastroficzne wizje.
Materiały pomocnicze:
Stanisław Stabro, Chwila bez imienia. O poezji Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Kraków 2003.
Do potomnego. O wpływie tragicznego czasu wojny na twórczość ówczesnych poetów, cykl Finezje literackie, Ninateka
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Prezentacja multimedialna” jako inspirację do przygotowania własnej prezentacji multimedialnej.