Autor: Stanisław Mrozowicz

Temat: Gospodarka w cieniu Gomułki

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• charakteryzuje gospodarkę socjalistyczną.

• wyjaśnia zasadnicze kierunki zmian w polityce gospodarczej za rządów Władysława Gomułki.

• ocenia poziom rozwoju gospodarczego Polski i jakość życia Polaków.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Gospodarka w cieniu Gomułki”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i multimedium w sekcji „Schemat” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla temat zajęć i poleca, by na jego podstawie uczniowie sformułowali cel lekcji oraz kryteria sukcesu.

2. Raport z przygotowań. Nauczyciel, przy użyciu dostępnego w panelu użytkownika raportu, weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji: sprawdza, którzy uczestnicy zajęć zapoznali się z udostępnionym e‑materiałem. Uczniowie próbują intuicyjnie zadać pytania, na które odpowiedzą w trakcie lekcji.

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem. Nauczyciel ocenia, na podstawie informacji na platformie, stan przygotowania uczniów do zajęć. Jeżeli jest ono niewystarczające, prosi o ciche zapoznanie się z treścią sekcji „Przeczytaj”. Jeżeli zaś uczestnicy zajęć zaznajomili się wcześniej z tekstem, prosi, aby w parach wynotowali minimum trzy najważniejsze, ich zdaniem, kwestie poruszone w e‑materiale. Następnie pary łączą się w grupy czteroosobowe i w czasie dyskusji wybierają wspólnie najważniejszy wątek. Na koniec każda z grup na forum przedstawia i argumentuje swój wybór.

2. Praca z multimedium („Schemat”). Nauczyciel czyta polecenie 1: „Wyjaśnij, w jaki sposób powstawała własność spółdzielcza” i poleca uczniom, aby w parach wykonali zadanie w oparciu o wskazówki zawarte w e‑materiale.

3. Nauczyciel czyta polecenie 2: „Wyjaśnij, jakie znaczenie w gospodarce socjalistycznej odgrywała własność indywidualna.” i poleca uczniom, aby wykonali je w parach. Wybrana osoba prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia ją, udziela też uczniom informacji zwrotnej.

4. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia interaktywne nr 1, 2 i 3 z sekcji „Sprawdź się”. Wyniki pracy omawiane są na forum i komentowane przez nauczyciela.

5. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie wykonują kolejne ćwiczenia nr 4, 5 i 6 w parach lub grupach na koniec omawiają poprawność wykonanych ćwiczeń, nauczyciel udziela informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji „Gospodarka w cieniu Gomułki” i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Czego uczniowie się nauczyli? Na koniec poleca chętnemu uczniowi podsumowanie i – jeśli to potrzebne – uzupełnia informacje.

2. Na zakończenie nauczyciel dokonuje oceny pracy wylosowanej grupy.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia interaktywne nr 7 i 8. Przygotuj uzasadnienia poprawnych odpowiedzi.

Materiały pomocnicze:

Jezierski A., Petz B., Historia gospodarcza Polski Ludowej 1944‑1985, Warszawa 1988.

Kaczmarek R., Historia Polski 1914‑1989, Warszawa 2010.

Morawski W., Dzieje gospodarcze Polski,, Warszawa 2010.

Roszkowski W., Historia Polski 1914‑2015, Warszawa 2017.

Skodlarski J., Historia gospodarcza, Warszawa 2013.

Jarosz D., Na traktorze i z lizakiem, „Mówią Wieki” 3/2000.

Jarosz D., Ze słownika propagandy stalinowskiej: „K” – jak „kułak”, „Mówią Wieki” 12/1990.

Jastrząb M., Wyboista droga do rynku. Polska gospodarka u schyłku realnego socjalizmu, „Mówią Wieki” 7/2009.

Jezierski A., Spór o gospodarkę PRL, „Mówią Wieki” 1 i 2/1994.

Słabek H., Założenia i rzeczywistość ruchu spółdzielczości produkcyjnej (1948‑60), „Mówią Wieki” 6/1983.

Księga listów PRL‑u. Część druga (1956–1970), Wydawnictwo Baobab, Warszawa 2004.

Wskazówki metodyczne:

• Materiały z sekcji „Schemat” mogą być wykorzystane w trakcie lekcji do pracy uczniów w parach lub samodzielnie. Cały e‑materiał może być wykorzystany do realizacji zajęć metodą odwróconej klasy. W szkole następuje czytanie i ocena koleżeńska opracowań uczniów.