SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Anna Ruszczyk

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Wpływ dawnych systemów kolonialnych

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum; zakres podstawowy, klasa II

Podstawa programowa

Zakres podstawowy: VII. Podział polityczny i zróżnicowanie poziomu rozwoju społeczno‑gospodarczego świata: mapa podziału politycznego, system kolonialny i jego rozpad, procesy integracyjne i dezintegracyjne na świecie, konflikty zbrojne i terroryzm, podstawowe wskaźniki rozwoju.

Uczeń:

3. dyskutuje na temat wpływu kolonializmu i jego rozpadu na współczesny podział polityczny świata, zróżnicowanie struktur ludnościowych, migracje ludności, występowanie konfliktów zbrojnych i dysproporcje w rozwoju państw;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• omawia przykłady wpływu dawnych systemów kolonialnych na kulturę podbitych regionów,

• wyjaśnia zróżnicowanie językowe i religijne świata oraz jego związek z kolonializmem,

• charakteryzuje przykłady zależności gospodarczej dawnych kolonii od metropolii.

Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa

Metody nauczania: dyskusja, pogadanka, burza mózgów, metody operatywne (praca z multimedium), mapa myśli

Formy zajęć: praca indywidualna, praca grupowa, praca zbiorowa

Środki dydaktyczne:: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, internet, e‑materiał, małe karteczki samoprzylepne

Materiały pomocnicze

Popularna Encyklopedia Powszechna, Kontynenty i państwa, R. Mydel, J. Groch (red.), Grupa Wydawnicza Bertelsmann, Warszawa 2000.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Wprowadzenie do lekcji. Nauczyciel przedstawia zdjęcie historycznej zabudowy którejś z dawnych kolonii (np. Meksyku). Pyta uczniów, czy uważają, że ta fotografia przedstawia stolicę europejskiego kraju czy kraju na innym kontynencie? Następnie pyta, które miasto europejskie przypomina.

• Krótka dyskusja lub pogadanka na temat tego, z czego mogą wynikać te podobieństwa.

• Przedstawienie tematu lekcji i jej celów.

Faza realizacyjna

• Burza mózgów: czy kolonializm pozostawił po sobie ślad tylko w budownictwie? Nauczyciel prosi uczniów o podanie przykładów wpływu systemu kolonialnego na współczesne kraje postkolonialne.

• Uczniowie na małych karteczkach samoprzylepnych zapisują swoje przykłady, przyczepiają je na tablicy; następnie są one wspólnie grupowane (np. wpływ na kulturę – budownictwo, sport; społeczeństwo – religia, język; gospodarkę, politykę).

• Nauczyciel dzieli uczniów na pięć grup – zadaniem grup jest sporządzenie mapy mentalnej porządkującej zagadnienia związane z wpływem dawnych systemów kolonialnych na poszczególne dziedziny życia w krajach postkolonialnych. Zadania dla poszczególnych grup:

  • 1. Wpływ dawnych systemów kolonialnych na kulturę.

  • 2. Wpływ dawnych systemów kolonialnych na język.

  • 3. Wpływ dawnych systemów kolonialnych na religię.

  • 4. Wpływ dawnych systemów kolonialnych na gospodarkę.

  • 5. Wpływ dawnych systemów kolonialnych na politykę.

• Uczniowie w grupach tworzą mapę. Mogą korzystać z e‑materiału – zwłaszcza grafiki interaktywnej.

• Nauczyciel może wspierać uczniów i wyjaśniać trudniejsze zagadnienia.

• Po upływie wyznaczonego przez nauczyciela czasu przedstawiciele grup prezentują mapy myśli – możliwa krótka dyskusja na forum klasy.

• Nauczyciel podsumowuje wypowiedzi uczniów, wspólnie tworzą krótką notatkę z lekcji na temat wpływu dawnych systemów kolonialnych.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji (odwołując się do celów lekcji) i wprowadza uczniów do fazy ćwiczeń.

• Uczniowie indywidualnie wykonują wybrane przez nauczyciela ćwiczenia z e‑materiału.

• Nauczyciel wyjaśnia ewentualne trudności.

• Uczniowie dzielą się informacjami na temat lekcji, np. co im się najbardziej podobało na lekcji, co było dla nich nową wiedzą, gdzie mogą ją wykorzystać.

Praca domowa

• Korzystając z zamieszczonej w e‑materiale grafiki multimedialnej, scharakteryzuj wpływ dawnych systemów kolonialnych na zróżnicowanie językowe i religijne Afryki.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Grafikę interaktywną można wykorzystać na lekcjach dotyczących zróżnicowania religijnego ludności świata (zakres podstawowy VIII. 10) oraz kręgów kulturowych świata (zakres podstawowy VIII. 11); grafikę interaktywną można wykorzystać także na lekcjach dotyczących struktury językowej ludności świata (zakres rozszerzony VIII. 1) oraz kulturowego postrzegania przestrzeni przez człowieka i problemów państw o różnej strukturze etnicznej (zakres rozszerzony VIII. 3 i 4).