Dla nauczyciela
Scenariusz
Autor
Learnetic
Temat zajęć
Różne postawy wobec władzy
Grupa docelowa
szkoła podstawowa, klasy VII/VIII
Ogólny cel kształcenia
Wyrabianie i rozwijanie zdolności rozumienia utworów literackich oraz innych tekstów kultury.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
1) Porozumiewanie się w języku ojczystym;
2) Umiejętność uczenia się.
Cele (szczegółowe) operacyjne
Uczeń:
a) odbiera komunikaty nadawane za pomocą środków audiowizualnych,
b) bogaci słownictwo i rozwija umiejętność wypowiadania się w mowie i piśmie,
c) uczy się formułowania i wyrażania własnych opinii na temat postaci literackich z zachowaniem właściwego stylu języka,
d) analizuje środki językowe w wypowiedziach bohaterów i wnioskuje o ich postawach na podstawie wypowiedzi,
e) poznaje pojęcia związane z charakterystyką porównawczą i tworzy charakterystykę porównawczą,
f) określa w poznawanych tekstach problematykę egzystencjalną i poddaje ją refleksji,
g) wykorzystuje w interpretacji utworów literackich odwołania do wartości uniwersalnych związane z postawami: społecznymi, narodowymi, religijnymi, etycznymi i dokonuje ich hierarchizacji,
h) wykorzystuje w interpretacji tekstu literackiego elementy wiedzy o historii i kulturze oraz potrzebne konteksty, np. biograficzny, historyczny, historycznoliteracki, kulturowy, filozoficzny, społeczny.
i) definiuje utopię, antyutopię i dystopię, wskazuje ich cechy charakterystyczne
j) opowiada o wydarzeniach fabuły oraz ustala kolejność zdarzeń i rozumie ich wzajemną zależność;
k) charakteryzuje bohaterów w czytanych utworach
l) nazywa wrażenia, jakie wzbudza w nim czytany tekst; wyraża własny sąd o postaciach i zdarzeniach;
ł) objaśnia znaczenia dosłowne i przenośne w tekstach;
Metody/techniki kształcenia:
metody eksponujące: pokaz filmu
metody praktyczne: ćwiczenia interaktywne
metody asymilacji wiedzy: pogadanka, wykład, dyskusja, praca ze słownikiem
metody samodzielnego dochodzenia do wiedzy: zabawa dydaktyczna, „burza mózgów”, analiza SWOT,
Formy pracy:
indywidualna
zbiorowa
Przebieg lekcji
Uwaga, scenariusz przeznaczony do realizacji w trakcie dwóch godzin lekcyjnych.
Faza wprowadzająca
Nauczyciel zapowiada omówienie powieści George’a Orwella pt*. Folwark zwierzęcy*. Pyta uczniów o wrażenia z lektury i opinie na temat książki.
Faza realizacyjna
I. Przypomnienie wiadomości o charakterystyce porównawczej, gromadzenie słownictwa oceniającego postacie.
1. Nauczyciel wyświetla film Różne postawy wobec władzy.
2. Przerywa po obejrzeniu części dotyczącej charakterystyki porównawczej, w celu szerszego omówienia tej formy wypowiedzi.
3. Nauczyciel wyświetla dalszy ciąg filmu. W trakcie projekcji uczniowie charakteryzują omawiane postaci, wskazując ich cechy fizyczne, psychiczne, postawę, intencje. W ich wypowiedzi powinny pojawić się także elementy wartościowania.
4. Nauczyciel przerywa w momencie pojawienia się planszy z napisem Folwark zwierzęcy jako antyutopia. Uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne od 1 do 4, dotyczące ogólnej charakterystyki bohaterów Folwarku zwierzęcego. Odpowiedzi omawiają wspólnie z nauczycielem.
5. W ramach uzupełnienia i powtórzenia informacji o bohaterach powieści nauczyciel przeprowadza zabawy (obie lub do wyboru):
Zabawa pt. „Zgadnij ,kto to?”. Chętni uczniowie w kilku zdaniach charakteryzują wybraną postać z Folwarku zwierzęcego. **Reszta klasy ma za zadanie odgadnąć imię opisywanego bohatera.
Zabawa pt. „Zgadnij, kim jestem”. Nauczyciel wciela się w wybraną postać z Folwarku zwierzęcego. Uczniowie wchodzą w rolę dziennikarzy, którzy zadają nauczycielowi pytania w taki sposób, by na podstawie udzielonych odpowiedzi mogli odgadnąć, kim jest ich rozmówca.
8. Nauczyciel wraca do pozostałych ćwiczeń interaktywnych. Uczniowie rozwiązują zadania nr 5 i 6. Odpowiedzi omawiają z nauczycielem. Zawarte w ćwiczeniach cechy charakterystyczne Napoleona i Snowballa oraz ich rządów samodzielnie uzupełniają o dodatkowe informacje.
9. Nauczyciel dzieli klasę na dwie grupy. Ich zadaniem jest przeprowadzenie analizy SWOT postaw bohaterów powieści. Jedna grupa poddaje analizie Snowballa, druga Napoleona. Uczniowie określają mocne i słabe strony postaci oraz w przypadku Napoleona czynniki, które pozwoliły mu osiągnąć władzę (np. silny charakter, przebiegłość, lojalność psów, ) i ewentualne zagrożenia, które mogłyby mu to uniemożliwić (np. bunt zwierząt, utrzymanie podziału władzy ze Snowballem), a w przypadku Snowballa szanse, które mogłyby mu pomóc przejąć władzę (np. wzniecenie buntu przeciwko Napoleonowi, przewidzenie celów zachowań Napoleona) oraz zagrożenia, które doprowadziły do utraty przez niego władzy (np. spryt Napoleona, zignorowanie Napoleona, brak porozumienia z Napoleonem). Uczniowie prezentują swoją analizę i dyskutują, który scenariusz wydarzeń byłby najkorzystniejszy dla sytuacji na folwarku.
10. W ramach podsumowania uczniowie wspólnie gromadzą słownictwo potrzebne do napisania charakterystyki porównawczej bohaterów.
II. Utopia i antyutopia w Folwarku zwierzęcym.
1. Uczniowie rozwiązują zadanie nr 7. Nauczyciel podczas omawiania tego ćwiczenia porusza temat języka propagandy. Prosi uczniów o wyszukanie w papierowym lub internetowym wydaniu Słownika Języka Polskiego definicji pojęcia nowomowa. Wspólnie je charakteryzują. Nauczyciel tłumaczy, że totalitaryzm realizował często założenia antyutopijne.
2. Uczniowie oglądają drugą część filmu Różne postawy wobec władzy od momentu pojawienia się planszy Folwark zwierzęcy jako antyutopia. W czasie projekcji, przy fragmentach dotyczących cech antyutopii uczniowie szerzej omawiają podane cechy – na ich potwierdzenie przytaczają wydarzenia z powieści. Analizują, w jaki sposób utopia staje się antyutopią.
3. Po zakończonej projekcji uczniowie odczytują ze słowniczka definicję pojęć: alegoria i parabola. Omawiają je w odniesieniu do powieści Folwark zwierzęcy.
4. Uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne od 8 do 10.
5. Nauczyciel skupia się na zagadnieniu dystopii. Prosi uczniów o przytoczenie argumentów (na podstawie wiadomości zdobytych w trakcie oglądania filmu) potwierdzających, że Folwark zwierzęcy **jest dystopią. Podaje rzeczywiste odpowiedniki głównych bohaterów powieści (np. Napoleon – Józef Stalin, Major – Karol Marks, Snowball – Lew Trocki, Pan Jones – car Mikołaj II).
Faza podsumowująca:
Uczniowie, na przykładzie postaci z Folwarku zwierzęcego, analizują postawy bohaterów wobec władzy, zarówno tych będących u władzy, jak i tych, którzy jej podlegali.
Powinni zestawić ze sobą postawy: Napoleona i Snowballa oraz Boksera i Squearella.
Praca domowa:
Napisz charakterystykę porównawczą Napoleona i Snowballa – bohaterów powieści George’a Orwella Folwark zwierzęcy, skupiając się na ich stosunku do władzy i poddanych.
Metryczka
Tytuł
Różne postawy wobec władzy
Temat lekcji z e‑podręcznika, do którego e‑materiał się odnosi
Wspólność! Identyczność! Stabilność!
Jacy oni są? Charakterystyka postaci
Przedmiot
Język polski
Etap edukacyjny
II szkoła podstawowa
Nowa podstawa programowa
I. Kształcenie literackie i kulturowe
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
1) rozpoznaje rodzaje literackie: epika, liryka i dramat; określa cechy charakterystyczne dla poszczególnych rodzajów i przypisuje czytany utwór do odpowiedniego rodzaju;
3) wskazuje elementy dramatu (rodzaj): akt, scena, tekst główny, didaskalia, monolog, dialog;
4) rozpoznaje w tekście literackim: neologizm, eufemizm, porównanie homeryckie, inwokację, symbol, alegorię i określa ich funkcje;
7) określa w poznawanych tekstach problematykę egzystencjalną i poddaje ją refleksji;
8) określa wartości estetyczne poznawanych tekstów literackich;
9) wykorzystuje w interpretacji utworów literackich odwołania do wartości uniwersalnych związane z postawami społecznymi, narodowymi, religijnymi, etycznymi i dokonuje ich hierarchizacji;
10) wykorzystuje w interpretacji tekstów literackich elementy wiedzy o historii i kulturze;
11) wykorzystuje w interpretacji utworów literackich potrzebne konteksty, np. biograficzny, historyczny, historycznoliteracki, kulturowy, filozoficzny, społeczny;
2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:
2) porządkuje informacje w zależności od ich funkcji w przekazie;
6) określa wartości estetyczne poznawanych tekstów kultury;
7) znajduje w tekstach współczesnej kultury popularnej (np. w filmach, komiksach, piosenkach) nawiązania do tradycyjnych wątków literackich i kulturowych.
III. Tworzenie wypowiedzi.
1. Elementy retoryki. Uczeń:
1) funkcjonalnie wykorzystuje środki retoryczne oraz rozumie ich oddziaływanie na odbiorcę;
2) gromadzi i porządkuje materiał rzeczowy potrzebny do tworzenia wypowiedzi; redaguje plan kompozycyjny własnej wypowiedzi;
2. Mówienie i pisanie. Uczeń:
3) formułuje pytania do tekstu;
4) dokonuje interpretacji głosowej czytanych i wygłaszanych tekstów.
IV. Samokształcenie. Uczeń:
1) rzetelnie, z poszanowaniem praw autorskich, korzysta z informacji;
8) rozwija umiejętność krytycznego myślenia i formułowania opinii.
Kompetencje kluczowe
Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE z dnia 18.12.2006r. w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie:
Porozumiewanie się w języku ojczystym,
Umiejętność uczenia się.
Cele edukacyjne zgodne z etapem kształcenia
Po zapoznaniu się z e‑materiałem uczeń:
odbiera komunikaty nadawane za pomocą środków audiowizualnych,
bogaci słownictwo i rozwijają umiejętność wypowiadania się w mowie i piśmie, formułowania i wyrażania własnych opinii na temat postaci literackich z zachowaniem właściwego stylu języka,
analizuje środki językowe w wypowiedziach bohaterów i wnioskuje o ich postawach na podstawie wypowiedzi,
poznaje pojęcia związane z charakterystyką porównawczą,
tworzy charakterystykę porównawczą,
pracuje w grupie.