Autor: Katarzyna Moskwa

Temat lekcji: Rządy Kazimierza Odnowiciela

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum

Podstawa programowa:

zakres podstawowy

IX. Polska w okresie wczesnopiastowskim.

Uczeń:

2) opisuje zmiany terytorialne państwa polskiego w X–XII w.;

3) rozpoznaje tendencje centralistyczne i decentralistyczne w życiu politycznym państwa polskiego w X–XII w.;

4) zestawia najważniejsze wydarzenia z dziejów Polski i Europy w X–XII w.

zakres rozszerzony

IX. Polska w okresie wczesnopiastowskim.

Uczeń:

2) charakteryzuje organizację państwa wczesnopiastowskiego;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• charakteryzuje przyczyny oraz przebieg kryzysu państwa pierwszych Piastów;

• wyjaśnia okoliczności powrotu do kraju Kazimierza Odnowiciela i opisuje jego dokonania;

• określa na mapie zasięg terytorialny państwa Kazimierza Odnowiciela;

• analizuje teksty źródłowe i mapy;

• wyjaśnia pojęcia: reakcja pogańska, benedyktyni, cześnik.

Strategie nauczania:

• konektywizm,

• lekcja odwrócona.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych,

• analiza materiału źródłowego,

• elementy dramy – wywiad z postacią historyczną,

• praca z mapą.

Formy zajęć:

• praca indywidualna,

• praca w parach,

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu,

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale,

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Rządy Kazimierza Odnowiciela”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i multimedium w sekcji „Mapa interaktywna” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać zadania.

2. Odpowiednio wcześniej (np. tydzień wcześniej) nauczyciel wybiera ucznia, który będzie kreował postać księcia Kazimierza Odnowiciela (na podstawie dodatkowych informacji przygotowanych przez nauczyciela lub wyszukanych przez samego ucznia). Pozostali uczniowie odgrywają rolę dziennikarzy (muszą również wcześniej przygotować się do swoich ról). Można zrobić losowanie stacji telewizyjnych lub redakcji, których przedstawicielami będą uczniowie (np. Telewizja Trwam, TVN, „Puls Biznesu”).

Faza wstępna:

1. Przybliżenie przez nauczyciela wyświetlonych na tablicy tematu i celów lekcji. Określenie wiążących dla uczniów kryteriów sukcesu.

2. Raport z przygotowań. Nauczyciel za pomocą dostępnego w panelu użytkownika raportu sprawdza przygotowanie uczniów do lekcji, m.in. kto zapoznał się z udostępnionym e‑materiałem. Prowadzący zadaje uczniom pytanie o umiejscowienie tematu lekcji w czasie. Pyta: W jakim okresie się znajdujemy? Co ważnego działo się wcześniej?

3. Przedstawienie zasad przebiegu lekcji (inscenizacja konferencji prasowej) i zaprezentowanie uczestników.

Faza realizacyjna:

1. Lekcja przyjmuje formę konferencji prasowej, na której uczniowie w roli dziennikarzy zadają „księciu” pytania na temat jego życia, działalności politycznej, gospodarczej itp. Nauczyciel przyjmuje rolę rzecznika prasowego księcia. Udziela głosu, pomaga „księciu” przy odpowiedziach (jeżeli wymaga tego sytuacja), precyzuje pytania i odpowiedzi. Mapa interaktywna oraz teksty źródłowe pełnią funkcję „doniesień prasowych”, na które uczniowie „dziennikarze” mogą się powoływać.

2. Nauczyciel ustala czas trwania konferencji prasowej. Poleca też uczniom, aby w czasie jej trwania robili notatki, które przydadzą się do późniejszej pracy domowej.

3. Uczniowie uczestniczą w konferencji prasowej, zadają pytania, precyzują fakty.

4. Po upływie ustalonego czasu pięć minut otrzymuje „książę” na wygłoszenie podsumowania rządów lub nauczyciel „rzecznik”, który komentuje zakończoną inscenizację.

Faza podsumowująca:

1. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Celem podsumowania wiadomości uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się”, a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką. Wybrane osoby przedstawiają odpowiedzi na forum klasy, nauczyciel udziela uczniom informacji zwrotnej.

2. Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji „Rządy Kazimierza Odnowiciela” i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Czego uczniowie się dowiedzieli? Na koniec poleca chętnemu uczniowi podsumowanie i – jeśli to potrzebne – uzupełnia informacje.

Praca domowa:

Oceń rządy Kazimierza Odnowiciela. Napisz krótkie uzasadnienie swojej decyzji: „Popierałabym/popierałbym Kazimierza Odnowiciela, ponieważ…” lub „Nie popierałabym/nie popierałbym Kazimierza Odnowiciela, ponieważ…”.

Materiały pomocnicze:

Barański M., Dynastia Piastów w Polsce, Warszawa 2018.

Kętrzyński S., Kazimierz Odnowiciel (1034–1058), Kraków 2010.

Kienzler I., Piastowie od Mieszka do Kazimierza. Miłość i władza, Warszawa 2018.

Maciorowski M., Maciejewska B., Władcy Polski. Historia na nowo opowiedziana, Warszawa 2018.

Szczur S., Historia Polski. Średniowiecze, Warszawa 2013.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Mapa interaktywna może być wykorzystana przez uczniów do opracowania notatki opisującej sytuację polityczną w Europie w XI w.