Autor: Joanna Kalinowska

Temat: Kultura epoki stanisławowskiej. Mecenat królewski

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• omawia mecenat króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, jego założenia i przykłady działalności monarchy w dziedzinie kultury i nauki;

• wyjaśnia, czym były Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych oraz Komisja Edukacji Narodowej;

• opisuje kulturę polskiego oświecenia i podaje jej najważniejsze przykłady.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Kultura epoki stanisławowskiej. Mecenat królewski”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i multimedium w sekcji „Prezentacja multimedialna” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.

2. Chętni lub wybrani uczniowie przygotowują prezentację na podstawie informacji zawartych w sekcji „Przeczytaj” oraz multimedium. Dzielą się na grupy i skupiają na określonych zagadnieniach:

• grupy 1 i 4 omawiają reformę szkolnictwa,

• grupy 2 i 5 analizują rozwój prasy, literatury i teatru,

• grupy 3 i 6 opisują mecenat Stanisława Augusta Poniatowskiego.

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat i cele lekcji i przybliża je uczniom.

2. Raport z przygotowań. Nauczyciel za pomocą dostępnego w panelu użytkownika raportu sprawdza przygotowanie uczniów do lekcji, m.in. kto zapoznał się z udostępnionym e‑materiałem. Nauczyciel poleca uczniom przygotować w parach pytania związane z tematem lekcji. Czego uczniowie chcą się dowiedzieć? Co ich interesuje w związku z zakresem zajęć? Uczniowie w postaci pytań formułują kryteria sukcesu do lekcji.

Faza realizacyjna:

1. Prezentacje uczniów. Wskazani uczniowie prezentują i omawiają efekty swojej pracy. Ważne, aby wypowiedzieli się przedstawiciele każdej wcześniej określonej grupy. Nauczyciel oraz inni uczniowie zadają pytania prezentującym, w razie potrzeby uzupełniają ich wypowiedzi.

2. Praca z multimedium („Prezentacja multimedialna”). Nauczyciel prosi, aby wybrany uczeń przeczytał polecenie 2: „Scharakteryzuj styl stanisławowski w sztuce polskiego klasycyzmu”. Następnie prosi uczniów, aby podzielili się na czteroosobowe grupy i opracowali w nich odpowiedzi. Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie się do niej ustosunkowują. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia odpowiedź.

3. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia 1, 2 i 3 z sekcji „Sprawdź się”, a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką. Nauczyciel weryfikuje poprawność wykonanych zadań.

4. Nauczyciel wyświetla uczestnikom zajęć kolejne ćwiczenie 4 (a następnie 5). Uczniowie tym razem pracują w parach. Ustalają wspólne stanowisko i przygotowują odpowiedź, używając telefonów lub komputerów. Nauczyciel kontroluje wyniki pracy uczniów, którzy następnie łączą się w grupy czteroosobowe, dyskutują i uzasadniają swój wybór.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie, wciąż pracując w grupach, wykonują polecenie 3 dołączone do multimedium: oceniają, czy mecenat króla Stanisława Augusta i jego działalność w dziedzinie kultury miały wpływ na wydarzenia polityczne w Polsce. Przedstawiają swoje propozycje odpowiedzi wraz z argumentacją.

2. Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji i inicjuje krótką rozmowę dotyczącą kryteriów sukcesu. Czego uczniowie się nauczyli? Na koniec poleca chętnemu uczniowi podsumowanie i – jeśli to potrzebne – uzupełnia informacje.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia 8 i 9 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

L. Słowiński, Odważni mądrością. O reformatorach edukacji i nauki polskiej w dobie oświecenia, Poznań 1988.

A. Jobert, Komisja Edukacji Narodowej w Polsce (1773–1794). Jej dzieło wychowania obywatelskiego, tłum. M. Chamcówna, Wrocław 1979.

T. Kostkiewiczowa, Klasycyzm, sentymentalizm, rokoko. Szkice o prądach literackich polskiego Oświecenia, Warszawa 1979.

M. Klimowicz, Literatura oświecenia, Warszawa 2003.

Z. Sinko, „Monitor” wobec angielskiego „Spectatora”, Wrocław 1956.

J. Łojek, „Gazeta Warszawska” księdza Łuskiny (1774–1793), Warszawa 1959.

Wskazówki metodyczne:

Informacje zawarte w prezentacji multimedialnej mogą być wykorzystane przez ucznia w pracy domowej, a także przy powtórce materiału obejmującej dzieje Rzeczypospolitej w XVIII w.

Spis ilustracji nieopisanych:

• Ćwiczenie 6 – ilustracja 1: Pałac w Łazienkach; CC BY‑SA 3.0, Roman Eugeniusz, Wikimedia Commons.

• Ćwiczenie 6 – ilustracja 2: Pałac Królikarnia; CC BY 3.0, fot. Kocio, Wikimedia Commons.

• Ćwiczenie 6 – ilustracja 3: Ratusz w Poznaniu; CC BY‑SA 3.0, Wikimedia Commons.

• Ćwiczenie 6 – ilustracja 4: Pałac w Jabłonnie; CC BY 3.0, Mathiasrex, Wikimedia Commons.

• Ćwiczenie 6 – ilustracja 5: Kościół klasztorny, Kowno, Litwa; CC BY‑SA 4.0, Zairon, Wikimedia Commons.

• Ćwiczenie 6 – ilustracja 6: Kościół Sióstr Wizytek, Warszawa; domena publiczna, Wikimedia Commons.