Autor: Gabriela Iwińska

Temat: Jak obliczać stężenie procentowe roztworu?

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

V. Roztwory. Uczeń:

2) wykonuje obliczenia związane z przygotowaniem, rozcieńczaniem i zatężaniem roztworów z zastosowaniem pojęć: stężenie procentowe i molowe oraz rozpuszczalność.

Zakres rozszerzony

V. Roztwory. Uczeń:

2) wykonuje obliczenia związane z przygotowaniem, rozcieńczaniem i zatężaniem roztworów z zastosowaniem pojęć: stężenie procentowe lub molowe oraz rozpuszczalność.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wyjaśnia pojęcie stężenia procentowego;

• oblicza stężenie procentowe roztworu;

• planuje odpowiednie czynności, prowadzące do przygotowania roztworu o podanym stężeniu procentowym.

Strategie nauczania:

• strategia asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

• analiza materiału źródłowego oraz ćwiczenia uczniowskie;

• dyskusja;

• technika zdań podsumowujących;

• burza mózgów;

• film;

• z użyciem e‑podręcznika.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• rzutnik multimedialny.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel zadaje uczniom pytania, zaciekawiając tematem. Przykładowe pytania: czy potraficie wymienić roztwory o określonym stężeniu procentowym, których używamy na co dzień? Co znajduje się ta etykiecie takiego produktu i co nam to mówi?

2. Nauczyciel przedstawia uczniom cel zajęć oraz wspólnie ustala z nimi kryteria sukcesu do tematu: „Jak obliczać stężenie procentowe roztworu?”.

3. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Burza mózgów wokół pojęcia stężenia procentowego.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel wyświetla na rzutniku multimedialnym pytanie „Skąd możemy znać perhydrol?”, a następnie prosi uczniów, aby spróbowali odpowiedzieć na kartkach, nie zaglądając jeszcze do e‑materiału.

2. Uczniowie odczytują swoje odpowiedzi na forum klasy, odpowiedzi pozostają bez komentarza. Następnie nauczyciel wyświetla na tablicy multimedialnej dwa zdjęcia: z salonu fryzjerskiego oraz zdjęcie skaleczonego kolana. Tą podpowiedzią prosi jeszcze raz o podanie odpowiedzi na kartkach. W tym czasie uczniowie mogą również korzystać z e‑materiału. Po wyznaczonym czasie uczniowie jeszcze raz podają swoje propozycje na forum klasy. Nauczyciel udziela informacji zwrotnej.

3. Nauczyciel odsyła uczniów do e‑materiału w sekcji „Przeczytaj”. Zadaniem uczniów jest przeanalizowanie kroków obliczania stężenia procentowego.

4. Nauczyciel wyświetla na tablicy multimedialnej z sekcji „Przeczytaj” wybrane przykłady obliczania stężenia procentowego roztworów. Przykłady omawiane są z udziałem chętnej lub wybranej osoby przy tablicy. Cała klasa nadzoruje pracę kolegi lub koleżanki, włącza się, podpowiada, poprawia. Nauczyciel czuwa nad poprawnością omawianych przykładów.

5. Uczniowie pracują w parach z częścią „Sprawdź się”. Uczniowie wykonują zadania. Nauczyciel może wyświetlić treść poleceń na tablicy multimedialnej. Po każdym przeczytanym poleceniu nauczyciel daje uczniom określony czas na zastanowienie się, a następnie chętny uczeń z danej pary udziela odpowiedzi/prezentuje rozwiązanie na tablicy. Pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej, proponując ewentualnie swoje pomysły. Nauczyciel w razie potrzeby koryguje odpowiedzi, dopowiada istotne informacje, udziela uczniom informacji zwrotnej.

6. Uczniowie samodzielnie analizują medium bazowe – film samouczek pt. „Jak obliczać stężenie procentowe roztworów?”, a następnie dobierają się w pracy i rozwiązują wszystkie ćwiczenia załączone do medium.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów zadając przykładowe pytania: Jaki wpływ na stężenie procentowe roztworu ma dodanie substancji lub dodanie i odparowanie rozpuszczalnika? Jak zmienia się masa roztworu po dodaniu rozpuszczalnika do roztworu? Jak zmienia się masa substancji po dodaniu rozpuszczalnika do roztworu? Jak zmienia się masa substancji po dodaniu substancji rozpuszczanej do roztworu?

2. Nauczyciel prosi, aby uczniowie na kartkach wypisali wszystkie poruszone w dzisiejszej lekcji wątki. Następnie, do każdego podtematu mają narysować skalę od zera do dziesięciu i zaznaczyć, na ile oswoili dany wątek. Skala zerowa oznacza, że uczeń nadal pewnych kwestii nie rozumie, skala 10 – rozumie wszystko i potrafi daną wiedzę wykorzystać, natomiast skala 5 będzie oznaczać, że uczeń czuje się jeszcze niepewnie. Po narysowaniu skal kilku wybranych uczniów dzieli się na forum klasy swoimi wynikami. W przypadku skal mniejszych niż 10 prowadzący proponuje uczniom kilka rozwiązań, co zrobić, aby ich skale, a tym samym wiedza z danego obszaru, były maksymalne.

Praca domowa:

1. Nauczyciel prosi uczniów o wykonanie ćwiczeń zawartych w e‑materiale – zestaw ćwiczeń, które nie zostały rozwiązane podczas zajęć.

Materiały pomocnicze:

• zdjęcia do pokazania na rzutniku skaleczonego kolana oraz salonu fryzjerskiego.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• „Film samouczek” uczniowie mogą wykorzystać przygotowując się do zajęć lub podczas lekcji powtórzeniowej.