SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Ewa Malinowska

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Przyczyna zaćmień Słońca i Księżyca

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum i technikum, zakres rozszerzony, klasa I

PODSTAWA PROGRAMOWA

Cele kształcenia - wymagania ogólne

I. Wiedza geograficzna.

1. Rozumienie specjalistycznych pojęć i posługiwanie się terminami geograficznymi.

2. Rozszerzenie wiedzy niezbędnej do zrozumienia istoty zjawisk oraz charakteru i dynamiki procesów zachodzących w środowisku geograficznym w skali lokalnej, regionalnej, krajowej i globalnej.

II. Umiejętności i stosowanie wiedzy w praktyce.

2. Analizowanie i wyjaśnianie zjawisk i procesów geograficznych oraz zróżnicowania przyrodniczego, społeczno‑gospodarczego i kulturowego świata.

4. Formułowanie twierdzeń o prawidłowościach dotyczących funkcjonowania środowiska przyrodniczego i społeczno‑gospodarczego oraz wzajemnych zależności w systemie przyroda — człowiek — gospodarka.

III. Kształtowanie postaw.

1. Rozwijanie dociekliwości poznawczej, ukierunkowanej na poszukiwanie prawdy, dobra i piękna.

2. Kształtowanie przekonania o użyteczności edukacji geograficznej dla osobistego rozwoju człowieka oraz aktywności społecznej.

Treści nauczania

II. Obserwacje astronomiczne i współczesne badania Wszechświata: wysokość górowania Słońca, wyznaczanie współrzędnych geograficznych, fazy Księżyca, zaćmienia Słońca i Księżyca, osiągnięcia badawcze w eksploracji Wszechświata.

Uczeń:

3) wyjaśnia występowanie faz Księżyca, zaćmień Słońca i Księżyca oraz oddziaływanie Księżyca i Słońca na powstawanie pływów.

Kształtowane kompetencje kluczowe

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• poznaje przebieg zjawisk zaćmienia Słońca i Księżyca,

• analizuje podział obszarów rzucanego cienia,

• rozróżnia podstawowe miary i jednostki astronomiczne.

Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa

Metody i techniki nauczania: blended learning, IBSE

Formy zajęć: praca w grupach/parach

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny, tablety, zeszyt przedmiotowy

Materiały pomocnicze:

• Atlas zaćmień Słońca i Księżyca na stronie NASA, dostępny online: eclipse.gsfc.nasa.gov/eclipse.html

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Przedstawienie celów lekcji.

• Wprowadzenie do lekcji poprzez krótkie omówienie przez nauczyciela zjawiska zaćmienia Słońca i Księżyca – nauczyciel zadaje uczniom pytania sprawdzające ich wiedzę na ten temat.

Faza realizacyjna

• Omówienie zasad wykonania zadania. Zadaniem uczniów jest wysłuchanie pogadanki nauczyciela dotyczącej przebiegu zjawisk zaćmienia Słońca i Księżyca, opracowanie schematu graficznego zaćmienia oraz zaprezentowanie go na forum klasy.

• Pogadanka nauczyciela prowadzona w interakcji z uczniami, ilustrowana symulacją interaktywną, dotycząca mechanizmu występowania całkowitego i częściowego zaćmienia Słońca i Księżyca, poszczególnych faz, warunków powstawania; w trakcie pogadanki nauczyciel zadaje uczniom pytania sprawdzające ich wiedzę i rozumienie treści; uczniowie robią notatki, szkicują schematy omawianych zjawisk.

• Podział uczniów na grupy (liczebność grup określa nauczyciel).

• Kilkuminutowa praca w grupie - na podstawie informacji uzyskanych w czasie pogadanki i prezentacji uczniowie opracowują i rysują na arkuszach papieru schemat przedstawiający takie położenie Słońca, Ziemi i Księżyca, aby wystąpiło zaćmienie Słońca i/lub zaćmienie Księżyca.

• Prezentacja przy tablicy, przez wybrane grupy uczniów opracowanych schematów i ich omówienie. Po zakończeniu kilku prezentacji dyskusja z udziałem wszystkich uczniów, której celem jest ewentualne skorygowanie i uzupełnienie przedstawionych informacji – nauczyciel kontroluje poprawność wypowiedzi.

• Prezentacja uczniom symulacji interaktywnej w celu weryfikacji sformułowanych prawidłowości, wyjaśnienia wątpliwości i usystematyzowania dotychczasowej wiedzy. Uczniowie wykonują polecenia do animacji, przedstawiają rezultaty pracy, nauczyciel kontroluje poprawność.

• Podsumowanie przez nauczyciela treści prezentowanych podczas lekcji poprzez wykazanie związków przyczynowo‑skutkowych prowadzących do występowania zaćmień Słońca i Księżyca.

• Sporządzenie notatki w zeszycie zawierającej syntetyczne podsumowanie informacji uzyskanych w czasie lekcji.

• Prośba nauczyciela o wykonanie kilku wskazanych ćwiczeń z e‑materiału.

Faza podsumowująca

• Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań przez nauczyciela i odpowiedzi uczniów.

• Ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.

Praca domowa

• Zapoznaj się z Atlasem zaćmień Słońca i Księżyca na stronie NASA: eclipse.gsfc.nasa.gov/eclipse.html

• Wyszukaj w różnych źródłach informacji dotyczących przyrodniczych, społecznych, psychologicznych i gospodarczych skutków występowania zaćmień współcześnie i w przeszłości. Uczniowie przedstawiają zebrane informacje podczas następnej lekcji.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Zawarta w e‑materiale symulacja interaktywna może być wykorzystane do samodzielnego rozszerzania i pogłębiania wiedzy przez ucznia w domu i w czasie lekcji mającej na celu powtórzenie materiału z bloku tematycznego dotyczącego obserwacji astronomicznych. Będzie przydatna także podczas innych lekcji z tego bloku tematycznego.