Autor: Sabina Świtała

Przedmiot: język polski

Temat: Dzieła sztuki – na tropie biblijnych inspiracji

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

I. Kształcenie literackie i kulturowe.

1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:

5) interpretuje treści alegoryczne i symboliczne utworu literackiego;
11) rozumie pojęcie motywu literackiego i toposu, rozpoznaje podstawowe motywy i toposy oraz dostrzega żywotność motywów biblijnych i antycznych w utworach literackich; określa ich rolę w tworzeniu znaczeń uniwersalnych;
13) porównuje utwory literackie lub ich fragmenty, dostrzega kontynuacje i nawiązania w porównywanych utworach, określa cechy wspólne i różne.

I. Kształcenie literackie i kulturowe.

2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:

6) odczytuje pozaliterackie teksty kultury, stosując kod właściwy w danej dziedzinie sztuki.

IV. Samokształcenie.

11) korzysta z zasobów multimedialnych, np. z: bibliotek, słowników on‑line, wydawnictw e‑book, autorskich stron internetowych; dokonuje wyboru źródeł internetowych, uwzględniając kryterium poprawności rzeczowej oraz krytycznie ocenia ich zawartość zakres rozszerzony

I. Kształcenie literackie i kulturowe.

1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:

1) odczytuje tekst w jego warstwie semantycznej i semiotycznej;
2) rozumie pojęcie tradycji literackiej i kulturowej, rozpoznaje elementy tradycji w utworach, rozumie ich rolę w budowaniu wartości uniwersalnych;
9) rozumie pojęcie archetypu, rozpoznaje archetypy w utworach literackich oraz określa ich rolę w tworzeniu znaczeń uniwersalnych.

I. Kształcenie literackie i kulturowe.

2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:

5) rozpoznaje i charakteryzuje główne style w architekturze i sztuce.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• rozróżnia toposy i motywy biblijne;

• identyfikuje i opisuje motywy biblijne obecne w malarstwie;

• syntetyzuje informacje dotyczące odwołań do Biblii w dziełach różnych epok.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

• metoda oglądowa;

• pogadanka;

• metoda ćwiczeń przedmiotowych;

• WebQuest.

Formy zajęć:

• praca indywidualna,

• praca w parach,

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/ tablica, pisak/ kreda.

Przebieg zajęć

Zajęcia można przeprowadzić w pracowni komputerowej lub umożliwić uczniom korzystanie z własnych telefonów komórkowych.

Faza wstępna

1. Nauczyciel rozdaje uczniom karty z fragmentami obrazów. Prosi, aby przyjrzeli się tym fragmentom i spróbowali dorysować brakujące elementy (rysunki mają być proste, schematyczne).

R1D2Lji98djTv

Ilustracja przedstawia dwa fragmenty obrazów. Pierwszy fragment ukazuje drewniany most, po którym idą zwierzęta. Drugi fragment obrazu ukazuje węża w koronie, który zbliża się do głowy młodej kobiety. Kobieta trzyma przy prawym policzku jabłko.

2. Wybrani uczniowie prezentują swoje prace i opowiadają, co dorysowali. Prowadzący wyświetla kopie dzieł, których fragmenty otrzymali uczestnicy zajęć (Adam i Ewa Lucasa Cranacha, Arka Noego na górze Ararat Simona de Myle).

3. Pyta, czy trudno było uczniom wymyślić, co znajduje się na pozostałych fragmentach obrazu. Dlaczego? Przypomnienie zagadnień motywu i toposu. Wykonanie ćwiczeń 1 i 2 z e‑materiału.

4. Przedstawienie celu i tematu zajęć.

Faza realizacyjna

1. Uczniowie pracują z multimedium bazowym z e‑materiału. Oglądają galerię zdjęć i słuchają nagrania audiobooka, następnie sporządzają notatkę np. w formie mapy myśli i omawiają treści, które wynotowali.

2. Prowadzący zaprasza uczniów na wirtualną wycieczkę po słynnych muzeach świata (np. Luwr w Paryżu – Louvre, Państwowe Muzeum Ermitażu – Hermitage Museum, Rijksmuseum, Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu – Kunsthistorisches Museum Wien, Muzeum Boijmans Van Beringen w Rotterdamie – Museum Boijmans Van Beringen, Muzeum Capodimonte w Neapolu – Museo di Capodimonte, Muzeum Narodowe w Warszawie, Muzeum Żydowskie w Nowym Jorku – The Jewish Museum). Wyjaśnia, że celem pracy jest stworzenie listy dzieł, które nawiązują do Biblii.

3. Uczniowie (w parach), korzystając z internetu, „odwiedzają” wybrane muzea, szukają dzieł sztuki, które zainspirowane zostały Biblią. Nauczyciel podaje link do tabeli, która uzupełniana jest wspólnie przez młodzież (wszystkie pary). W ten sposób uczestnicy zajęć mogą dodawać i poprawiać informacje umieszczane przez kolegów. Nauczyciel nadzoruje pracę uczniów.

Faza podsumowująca

1. Na zakończenie zajęć nauczyciel zadaje pytania skłaniające uczniów do podsumowania i sformułowania wniosków, np.:

• Do których motywów biblijnych najczęściej odwoływali się artyści epok późniejszych?

• Czy dostrzegacie podobne sposoby realizacji motywów biblijnych w wymienionych dziełach? Jeśli tak, na czym opierają się te podobieństwa?

• Które z dzieł was zaskoczyło? Dlaczego?

Praca domowa:

Nauczyciel przedstawia uczniom tematy zadania domowego do wyboru.

• Wybierz jedno z dzieł, które poznałeś na zajęciach. Dokonaj interpretacji i analizy, w której zwrócisz szczególną uwagę na sposób odwołania do tematyki biblijnej.

• Przygotuj portfolio z dziełami sztuki, które nawiązują do motywów biblijnych. Zastanów się, w jaki sposób uporządkować przedstawiane prace.

Materiały pomocnicze:

Fabiani Bożena, Biblia w malarstwie, Warszawa 2017.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Nauczyciel może zaplanować lekcję z zastosowaniem nauczania wyprzedzającego. Uczniowie zapoznają się z treścią multimedium przed zajęciami i przygotowują podobne informacje w formie prezentacji na temat innego dzieła z motywem biblijnym.