Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Autorki: Małgorzata Kosińska‑Pułka, Bożena Święch

Przedmiot: Język polski

Temat: „Szkoła cnót towarzyskich” – Teatr Narodowy w rozwoju polskiego oświecenia

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
1) rozumie podstawy periodyzacji literatury, sytuuje utwory literackie w poszczególnych okresach: starożytność, średniowiecze, renesans, barok, oświecenie, romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska, dwudziestolecie międzywojenne, literatura wojny i okupacji, literatura lat 1945–1989 krajowa i emigracyjna, literatura po 1989 r.;
2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:
1) przetwarza i hierarchizuje informacje z tekstów, np. publicystycznych, popularnonaukowych, naukowych;
2) analizuje strukturę tekstu: odczytuje jego sens, główną myśl, sposób prowadzenia wywodu oraz argumentację;
II. Kształcenie językowe.
4. Ortografia i interpunkcja. Uczeń:
1) stosuje zasady ortografii i interpunkcji, w tym szczególnie: pisowni wielką i małą literą, pisowni łącznej i rozłącznej partykuły nie oraz partykuły -bym, -byś, -by z różnymi częściami mowy; pisowni zakończeń -ji, -ii, -i ; zapisu przedrostków roz-, bez-, wes-, wz-, ws-; pisowni przyimków złożonych; pisowni nosówek ( a, ę ) oraz połączeń om, on, em, en ; pisowni skrótów i skrótowców;
III. Tworzenie wypowiedzi.
1. Elementy retoryki. Uczeń:
1) formułuje tezy i argumenty w wypowiedzi ustnej i pisemnej przy użyciu odpowiednich konstrukcji składniowych;
2. Mówienie i pisanie. Uczeń:
2) buduje wypowiedź w sposób świadomy, ze znajomością jej funkcji językowej, z uwzględnieniem celu i adresata, z zachowaniem zasad retoryki;
4) zgodnie z normami formułuje pytania, odpowiedzi, oceny, redaguje informacje, uzasadnienia, komentarze, głos w dyskusji;
11) stosuje zasady poprawności językowej i stylistycznej w tworzeniu własnego tekstu; potrafi weryfikować własne decyzje poprawnościowe;
12) wykorzystuje wiedzę o języku w pracy redakcyjnej nad tekstem własnym, dokonuje korekty tekstu własnego, stosuje kryteria poprawności językowej.
IV. Samokształcenie.
1. rozwija umiejętność pracy samodzielnej między innymi przez przygotowanie różnorodnych form prezentacji własnego stanowiska;
2. porządkuje informacje w problemowe całości poprzez ich wartościowanie; syntetyzuje poznawane treści wokół problemu, tematu, zagadnienia oraz wykorzystuje je w swoich wypowiedziach;
6. wybiera z tekstu odpowiednie cytaty i stosuje je w wypowiedzi;
Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
III. Tworzenie wypowiedzi.
2. Mówienie i pisanie. Uczeń: spełnia wymagania określone dla zakresu podstawowego, a ponadto tworzy spójne wypowiedzi w następujących formach: esej, interpretacja porównawcza, reportaż, felieton.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • poznaje okoliczności powstania Teatru Narodowego w Warszawie,

  • omawia funkcje teatru w dobie oświecenia,

  • analizuje fragmenty rozpraw dotyczących polskiej sceny narodowej w dobie oświecenia,

  • redaguje tekst o charakterze argumentacyjnym,

  • wyszukuje potrzebne informacje w tekstach publicystycznych.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Wybrany przez nauczyciela uczeń przygotowuje na podstawie informacji zawartych w e‑materiałach i ewentualnie innych źródeł krótkie wystąpienie o początkach teatru w Polsce. Pozostali uczniowie samodzielnie zapoznają się z umieszczonymi w e‑materiałach informacjami o twórcach oraz o różnych formach teatru.

Faza wprowadzająca:

  1. Lekcja rozpoczyna się od wystąpienia wybranego wcześniej ucznia. W trakcie prezentacji pozostali uczniowie oglądają zamieszczone w e‑materiale grafiki przedstawiające kolejne etapy rozwoju Teatru Narodowego jako projektu architektonicznego, budynku. Nauczyciel komentuje wystąpienie, ewentualnie dopowiada ważne kwestie, które zostały pominięte.

  2. Podanie celu i tematu zajęć.

Faza realizacyjna:

  1. Uczniowie zapoznają się z audiobookiem poświęconym powstaniu Teatru Narodowego w Warszawie. Zapisują najważniejsze wydarzenia związane z polską sceną narodową. Następnie, pracując w parach, formułują po 5 pytań dotyczących historii Teatru Narodowego w Warszawie. Później łączą się w zespół 4‑osobowy i na przemian zadają sobie pytania przygotowane wcześniej w dwójkach.

  2. W drugiej części tej fazy lekcji nauczyciel zapisuje na tablicy zagadnienia:
    Teatr Narodowy jako scena:
    - zawodowa, teatr publiczny (na wzór ośrodków zagranicznych),
    - podejmowania tematyki współczesnej i kształtowania światopoglądu społeczeństwa,
    - propagowania ideałów narodowych stronnictwa patriotycznego,
    - uczenia krytycznego myślenia i dostrzegania wad ustroju,
    - walki o język narodowy i propagowania postępowych reform państwowych,
    - realizowania celu „bawiąc, uczyć”.
    Uczniowie (pracując w parach) przy każdej wymienionej funkcji teatru redagują krótką informację, objaśniając, jak jest realizowana. Następnie opracowują schemat graficzny o roli i znaczeniu teatru w oświeceniu.

  3. Uczniowie zapoznają się z wypowiedzią Zbigniewa Krawczykowskiego o Wojciechu Bogusławskim:
    Dźwignąć teatr, gdzie będzie można grać w nim po polsku, o ile się da, grając powiedzieć, co trzeba i kiedy trzeba, a pamiętać zawsze, że się wyszło z Warszawy i do Warszawy godzi się powrócić – to było jego artystyczne i organizacyjne credo.
    Na podstawie informacji zawartych w e‑materiale uczniowie objaśniają sens tego stwierdzenia. Analizują zakres i charakter działalności Wojciecha Bogusławskiego.

Faza podsumowująca:

  1. Nauczyciel rozpoczyna dyskusję podsumowującą wokół pytania: Czy teatr może mieć realny wpływ na kształtowanie poglądów oraz postaw widzów? Uczniowie odpowiadają, formułując argumenty i podając przykłady.

Praca domowa:

  1. Jesteś dziennikarzem pracującym dla wydawanego współcześnie „Monitora”. Twoim zadaniem jest napisanie krótkiego felietonu, w którym zajmiesz się problemem słuszności społecznego zaangażowania teatru. Zastanów się, czy twórcy teatralni powinni podejmować w swoich sztukach istotne kwestie społeczne, czy też przedstawienia powinny być całkowicie oderwane od aktualnych wydarzeń i dyskutowanych problemów.

Materiały pomocnicze:

  • Ryszard Wroczyński, Dzieje oświaty polskiej do roku 1795, Warszawa 1987.

  • Zbigniew Raszewski, Krótka historia teatru polskiego, Warszawa 1990.

Wskazówki metodyczne

  • Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Audiobook”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.