Dla nauczyciela
Autor: Marcin Sawicki
Przedmiot: historia
Temat: Początki panowania Zygmunta III Wazy
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
XX. Pierwsze wolne elekcje i ich następstwa.
Zakres rozszerzony
Uczeń:
charakteryzuje sytuację wewnętrzną i międzynarodową Rzeczypospolitej na początku panowania Zygmunta III Wazy.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,
kompetencje obywatelskie.
Cele operacyjne:
Uczeń:
wskazuje wady i zalety Zygmunta III jako władcy;
tłumaczy, jak i dlaczego z biegiem lat zmieniał się stosunek społeczeństwa szlacheckiego do Zygmunta III;
wyjaśnia przyczyny konfliktu pomiędzy królem a kanclerzem Janem Zamoyskim.
Strategie nauczania:
konstruktywizm,
lekcja odwrócona.
Metody i techniki nauczania:
debata „za” i „przeciw”,
rozmowa nauczająca z wykorzystaniem multimedium.
Formy zajęć:
praca indywidualna,
praca w grupach,
praca w parach,
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki,
multimedium,
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przed lekcją:
Uczniowie zapoznają się z treścią lekcji (bez audiobooka), aby móc uczestniczyć w debacie podczas lekcji.
Faza wstępna:
Nauczyciel przedstawia temat i cele lekcji. Wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.
Rekapitulacja wtórna: nauczyciel zadaje uczniom pytania: Jak odbywał się wybór władcy Polski po wygaśnięciu dynastii Jagiellonów? Dlaczego Polacy źle wspominają rządy pierwszego króla elekcyjnego Henryka Walezego? Dlaczego w polskiej tradycji bardzo ceni się rządy drugiego władcy elekcyjnego Stefana Batorego? Wybrana osoba przedstawia odpowiedzi, pozostali uczniowie mogą dopowiadać informacje, nauczyciel w razie potrzeby koryguje odpowiedź i udziela informacji zwrotnej.
Faza realizacyjna
Nauczyciel za pomocą krótkiego opowiadania wyjaśnia okoliczności związane z wyborem Zygmunta III na króla Polski. Zwraca uwagę, że król od początku swoich rządów budził kontrowersje nie tylko z powodu decyzji politycznych, ale też ze względu na charakter i sposób bycia.
Nauczyciel poleca, aby uczniowie wysłuchali audiobooka i opracowali notatki. Zwraca uwagę, aby przygotowali argumenty zarówno dla zwolenników, jak i dla przeciwników Zygmunta III oraz aby przy ocenie wzięli pod uwagę aspekty polityczne i osobiste cechy władcy.
Praca z multimedium. Nauczyciel odtwarza audiobook, a po jego zakończeniu poleca uczniom, aby odliczali po kolei do dwóch. Osoby z numerem 1 będą zwolennikami króla, osoby z numerem 2 – jego przeciwnikami. Uczniowie przygotowują się do debaty.
Po wyznaczonym czasie poszczególne grupy przedstawiają argumenty, aby udowodnić swoje racje. Uwzględniają:
osobowość władcy,
sposób bycia oraz relacje rodzinne,
stosunek do religii,
decyzje polityczne.
Na koniec zastanawiają się, które cechy charakteru Zygmunta III zdołały z czasem przekonać do niego sporą część poddanych.
Nauczyciel podsumowuje dyskusję, udzielając uczniom informacji zwrotnej.
Uczniowie wykonują wskazane przez nauczyciela ćwiczenia.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel prosi wybranego ucznia lub uczennicę o podsumowanie lekcji.
Na zakończenie nauczyciel dokonuje oceny pracy wylosowanej grupy. Prosi o samoocenę uczniów dotyczącą współpracy w zespole oraz wykonanego zadania. Dokonuje oceny pracy wybranych uczniów.
Praca domowa:
Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia interaktywne.
Materiały pomocnicze:
B. Fabiani, Życie codzienne na zamku królewskim w epoce Wazów, Warszawa 1996.
M. Markiewicz, Historia Polski 1492‑1795, Kraków 2011.
S. Ochmann‑Staniszewska, Dynastia Wazów w Polsce, Warszawa 2006.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Audiobook może zostać wykorzystany jeszcze przed lekcją: uczniowie zostają podzieleni przez nauczyciela na dwie grupy (tak jak w scenariuszu powyżej) i przygotowują w domu argumentację. Wtedy w trakcie fazy realizacyjnej przechodzą bezpośrednio do dyskusji „za i przeciw”.