Autor: Marcin Sawicki

Przedmiot: historia

Temat: Upadek dawnych mocarstw

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

zakres podstawowy

LI. Świat po II wojnie światowej. Początek zimnej wojny.

Uczeń:

1) charakteryzuje polityczne, społeczne, gospodarcze i kulturowe skutki II wojny światowej;

4) opisuje przyczyny rozpadu koalicji antyhitlerowskiej i wyjaśnia genezę zimnej wojny.

LII. Dekolonizacja, integracja i nowe konflikty.

Uczeń:

1) wyjaśnia genezę procesów dekolonizacyjnych w Azji i Afryce.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wskazuje największych zwycięzców II wojny światowej;

• wyjaśnia, dlaczego największe przedwojenne mocarstwa nie były w stanie utrzymać swojej dawnej pozycji międzynarodowej;

• analizuje wzrost znaczenia USA i ZSRS na arenie międzynarodowej.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm,

• lekcja odwrócona.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych,

• analiza materiału źródłowego (porównawcza),

• dyskusja.

Formy zajęć:

• praca indywidualna,

• praca w parach,

• praca w grupach,

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu,

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale,

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Przed lekcją:

Uczniowie powinni się zapoznać z tekstem wprowadzającym do lekcji oraz multimedium, a następnie przygotować do każdego podrozdziału jedno pytanie zaczynające się od słowa „dlaczego”.

Faza wstępna:

1. Nauczyciel przedstawia temat i cele zajęć oraz wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

2. Prowadzący zadaje uczniom pytania odnośnie do umiejscowienia tematu lekcji w czasie: W jakim okresie się znajdujemy? Co ważnego działo się wcześniej?

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel przypomina okoliczności zakończenia II wojny światowej. Zwraca uwagę na sytuację polityczną oraz militarną.

2. W kolejnym kroku nauczyciel przypomina o zadaniu, które uczniowie otrzymali przed lekcją. Poleca, aby uczniowie wyszukali odpowiedzi na przygotowane przez siebie pytania. W tym celu mogą swobodnie przemieszczać się po klasie i zadawać pytania innym uczniom. Uczniowie prezentują wyniki swojej pracy.

3. Praca z audiobookiem. Nauczyciel zapowiada, że uczniowie w parach będą wykonywać dołączone do niego polecenia. Po wyznaczonym na to zadanie czasie wybrana (lub wylosowana) para uczniów przedstawia swoje odpowiedzi, pozostali uczniowie ustosunkowują się do nich. Nauczyciel udziela uczniom informacji zwrotnej.

4. Na podstawie zgromadzonych informacji uczniowie uzupełniają w grupach tabelę zatytułowaną USA, Wielka Brytania, ZSRS, Francja i Japonia po II wojnie światowej. Uczniowie pracują w pięciu grupach: jedna grupa odpowiada za jedno państwo. W tabeli należy uwzględnić następujące kategorie: gospodarka, warunki życia codziennego oraz bilans polityki zagranicznej.

5. Przedstawiciele każdej z grup prezentują swoje propozycje, wybrana osoba zapisuje wyniki pracy uczniów na tablicy.

6. Podsumowanie tabeli. Uczniowie odpowiadają na pytania: Jakie elementy wpłynęły na wzrost pozycji międzynarodowej USA? Jakie na wzrost pozycji ZSRS? Dlaczego dawne mocarstwa należące do aliantów miały problemy z utrzymaniem swojej przedwojennej pozycji? Krótka dyskusja, nauczyciel w razie potrzeby może uzupełniać odpowiedzi uczniów, udzielając im informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca:

1. W ramach podsumowania uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia wskazane przez nauczyciela, omawiają wspólnie poprawność odpowiedzi.

2. Uczniowie dobierają się w pary i wymieniają poglądami, dzielą się tym, czego się nauczyli na temat upadku starych mocarstw po II wojnie światowej.

3. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów.

Praca domowa:

Wyobraź sobie, że jesteś dziennikarzem relacjonującym sytuację powojenną i zmiany, które dotknęły dawne mocarstwa. Opracuj krótki tekst podsumowujący najważniejsze fakty.

Materiały pomocnicze:

P. Johnson, Historia świata od roku 1917 do lat 90‑tych, Warszawa 2016.

J. Krasuski, Europa Zachodnia po II wojnie światowej – dzieje polityczne, Poznań 1990.

W. Laqueur, Historia Europy 1945–1992, Londyn 1993.

Najnowsza historia świata. 1945–1963, t. 1, pod red. A. Patka, J. Rydla, J.J. Węca, Kraków 2000.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Audiobook może zostać wykorzystany jako element fazy realizacyjnej lekcji (jako uzupełnienie punktu 1). Wówczas uczniowie zapoznają się z multimedium nie przed lekcją, ale na jej początku.