Autor: Stanisław Mrozowicz

Temat: Na drodze do nowoczesnego systemu edukacji – reforma jędrzejewiczowska z 1932 r.

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

zakres rozszerzony

XLIV. Kultura i nauka w okresie II Rzeczypospolitej.

Uczeń: spełnia wymagania określone dla zakresu podstawowego, a ponadto:

1. opisuje proces upowszechniania oświaty w II Rzeczypospolitej;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wyjaśnia, czym różniła się duża matura od małej i dlaczego w II RP dziesięciolatek mógł chodzić do jednej klasy z piętnastolatkami;

• wyjaśnia, dlaczego szkolnictwo w II Rzeczypospolitej wymagało naprawy;

• ocenia, czy reforma jędrzejewiczowska powinna być powodem do dumy, czy do wstydu II RP.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja;

• burza mózgów.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Na drodze do nowoczesnego systemu edukacji – reforma jędrzejewiczowska z 1932 r.”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i multimedium w sekcji „Schemat” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.

Faza wstępna:

1. Wyświetlenie na tablicy uczniom tematu oraz celów lekcji, a następnie określenie kryteriów sukcesu.

2. Nauczyciel poleca uczniom, aby zgłaszali swoje propozycje pytań do wspomnianego tematu. Jedna osoba może zapisywać je na tablicy. Gdy uczniowie wyczerpią swoje pomysły, a pozostały jeszcze jakieś ważne kwestie do poruszenia, nauczyciel uzupełnia informacje.

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem. Jeżeli przygotowanie uczniów do lekcji jest niewystarczające, nauczyciel prosi o indywidualne zapoznanie się z treścią w sekcji „Przeczytaj”. Każdy uczestnik zajęć podczas cichego czytania wynotowuje najważniejsze kwestie poruszone w tekście. Następnie wybrani uczniowie odczytują na głos swoje notatki.

2. Praca z multimedium („Schemat”). Wybrana osoba czyta polecenie 1: „Zapoznaj się ze schematem interaktywnym przedstawiającym ścieżki edukacji po reformie jędrzejewiczowskiej. Opisz różnice między ówczesnym systemem oświaty a tym obowiązującym współcześnie” z sekcji „Schemat”. Po zapoznaniu się z materiałem uczniowie dzielą się na grupy i opracowują odpowiedzi. Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do nich. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia je, udzielając także uczniom informacji zwrotnej.

3. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie wykonują indywidualnie następujące ćwiczenia w sekcji „Sprawdź się”: 1‑4, a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką.

4. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie dobierają się w pary i wykonują ćwiczenia nr 5‑8 wyświetlone przez nauczyciela na tablicy. Konsultują swoje rozwiązania z inną parą uczniów i ustalają jedną wersję odpowiedzi.

Faza podsumowująca:

1. Omówienie ewentualnych problemów z rozwiązaniem ćwiczeń i poleceń z sekcji „Sprawdź się”.

2. Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji „Na drodze do nowoczesnego systemu edukacji – reforma jędrzejewiczowska z 1932 r.” i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Czego uczniowie się nauczyli? Na koniec wybiera chętnego ucznia, któremu poleca podsumowanie lekcji i – jeśli to potrzebne – uzupełnia informacje.

3. Na zakończenie nauczyciel dokonuje oceny pracy wylosowanej grupy.

Praca domowa:

1. Opracuj podsumowanie materiałów źródłowych z sekcji „Schemat” w formie pytań do krzyżówki.

2. Wykonaj polecenie nr 2 z sekcji „Schemat”.

Materiały pomocnicze:

• Jędrzejewicz J., W służbie idei. Fragmenty pamiętników i pism, Londyn 1972.

• Panennkowa I., Wychowanie państwowe czy narodowe, Kwartalnik Pedagogiczny, t. 4, 1930.

• Ekiel‑Jeżewska M.L., Nasi dziadkowie jako uczniowie i nauczyciele, Rocznik Mińsko‑Mazowiecki, t. 21, 2013.

Wskazówki metodyczne:

• Informacje z sekcji „Schemat” mogą być wykorzystane w trakcie lekcji do pracy uczniów w parach lub samodzielnie. Cały materiał może być wykorzystany do realizacji zajęć metodą odwróconej klasy. W szkole następuje czytanie i ocena koleżeńska opracowań uczniów.