Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Scenariusz lekcji

Imię i nazwisko autora:

Krystyna Wosińska

Przedmiot:

Fizyka

Temat zajęć:

Jakie czynniki wpływają na szybkość dyfuzji?

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Wykorzystanie pojęć i wielkości fizycznych do opisu zjawisk oraz wskazywanie ich przykładów w otaczającej rzeczywistości.

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe

I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
15) wyodrębnia zjawisko z kontekstu, nazywa je oraz wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla jego przebiegu.
V. Termodynamika. Uczeń:
7) opisuje zjawisko dyfuzji jako skutek chaotycznego ruchu cząsteczek.

Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe

I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
19) wyodrębnia zjawisko z kontekstu, nazywa je oraz wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla jego przebiegu.
VI. Termodynamika. Uczeń:
18) opisuje zjawisko dyfuzji; posługuje się pojęciem fluktuacji, opisuje ruchy Browna.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r.:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

  • kompetencje cyfrowe,

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

  1. wyjaśnia, na czym polega zjawisko dyfuzji,

  2. identyfikuje czynniki, jakie wpływają na szybkość dyfuzji w gazach, cieczach i ciałach stałych,

  3. dostrzega przykłady dyfuzji w życiu codziennym,

  4. analizuje szybkość dyfuzji dla substancji o różnych masach cząsteczkowych.

Strategie nauczania:

strategia eksperymentalno‑obserwacyjna (dostrzeganie i definiowanie problemów)

Metody nauczania

wykład informacyjny, pokaz multimedialny, analiza pomysłów

Formy zajęć:

praca w parach, praca indywidualna

Środki dydaktyczne:

komputer z rzutnikiem lub tablety do dyspozycji każdego ucznia

Materiały pomocnicze:

e‑materiały: „Na czym polega zjawisko dyfuzji?”, „Badanie zjawiska dyfuzji na przykładzie rozchodzenia się atramentu w wodzie”, „Badanie zjawiska dyfuzji na przykładzie rozchodzenia się zapachów”

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

Wprowadzenie zgodnie z treścią w części pierwszej „Czy to nie ciekawe?”.
Odwołanie do wiedzy uczniów o zjawiskach dyfuzji znanych z codziennego życia.

Faza realizacyjna:

Nauczyciel wyjaśnia, czym jest ruch termiczny cząsteczek i na czym polega dyfuzja. Podkreśla przy tym, że ruch każdej cząsteczki jest procesem przypadkowym i niezależnym od innych cząsteczek. Nauczyciel stawia pytanie: „Od czego zależy szybkość dyfuzji?”. Uczniowie zgłaszają swoje pomysły, a nauczyciel je porządkuje poprzez zadawanie pytań i/lub podawanie przykładów zjawisk, które nawiązują do codziennych doświadczeń uczniów. W tej części lekcji pomocne mogą być ćwiczenia 5, 6 i 7 z zestawu ćwiczeń. Uczniowie wypisują na tablicy czynniki, od których zależy szybkość dyfuzji. Uczniowie w parach pracują z symulacją interaktywną, zapisując czasy dyfuzji dla różnych temperatur. Następnie wspólnie dyskutują nad zadanym w symulacji pytaniem.

Faza podsumowująca:

Uczniowie w parach rozwiązują zadania 1, 2 i 3 z zestawu ćwiczeń. Nauczyciel monitoruje pracę uczniów, wyjaśnia wątpliwości.

Praca domowa:

Zadanie 4 i 8 z zestawu ćwiczeń.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

Multimedium bazowe może też wykorzystane podczas lekcji zgodnie z przedstawionym scenariuszem lub po lekcji do powtórzenia i utrwalenia materiału przez uczniów.