Scenariusz

Autor

Learnetic

Temat zajęć

Kultura rycerska i motyw rycerza

Grupa docelowa

Szkoła ponadgimnazjalna, klasa 1/ szkoła ponadpodstawowa, klasa 2

Ogólny cel kształcenia

Uczniowie poznają etos rycerski oraz historię powstania kultury rycerskiej.

Kształtowane kompetencje kluczowe

Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE z dnia

18.12.2006 r. w sprawie kompetencji kluczowych w procesie

uczenia się przez całe życie

• Porozumiewanie się w języku ojczystym

• Kompetencje społeczne i obywatelskie

Cele (szczegółowe) operacyjne

Uczniowie:

potrafią opisywać symbole kultury rycerskiej,
wiedzą czym jest etos rycerski,
charakteryzują kulturę rycerską,
opisują rytuał pasowania na rycerza,
wymieniają podstawowe elementy uzbrojenia rycerza,
rozpoznają bohaterów literackich Tristana, Rolanda, Lancelota, Cyda,
rozumieją związek kultury rycerskiej ze średniowiecznym systemem feudalnym,
rozpoznają motywy rycerskie w literaturze i sztuce,
wyjaśniają frazeologizmy związane z kulturą rycerską.

Metody/techniki kształcenia

metoda eksponująca: pokaz filmu,
metoda praktyczna: ćwiczenia
metoda asymilacji wiedzy: wykład, pogadanka, dyskusja, praca z tekstem, praca ze słownikiem
metoda samodzielnego dochodzenia do wiedzy: „burza mózgów”.

Formy pracy

zbiorowa
grupowa
indywidualna

Przebieg lekcji

Faza wprowadzająca

Nauczyciel pyta uczniów o znaczenie słowa rycerz i związane z nim skojarzenia. Uczniowie tworzą na tablicy mapę myśli wokół hasła rycerz.
Nauczyciel przedstawia cele lekcji.

Faza realizacyjna

Nauczyciel wyświetla film Kultura rycerska i motyw rycerza. Przerywa projekcję po słowach: Poza tym konieczne były: niezachwiana wierność wobec władcy, odwaga, honorowe postępowanie, męstwo w połączeniu z roztropnością, a także lojalność w stosunku do towarzyszy. Uczniowie samodzielnie rozwiązują ćwiczenia interaktywne od 1. do 4. Odpowiedzi omawiają wspólnie z nauczycielem. Podczas omawiania zadania nr 2 nauczyciel pyta o znaczenie użytego w tekście związku frazeologicznego zadawać kłam czemuś.
Dyskusja: Czy fakt, że rycerzami mogli zostać tylko najzamożniejsi wpłynął na kulturę rycerską? Jeśli tak, to w jaki sposób?
Nauczyciel włącza dalszą część filmu i ponownie zatrzymuje go po słowach: (...) zaczęli przekształcać się w szlachtę utrzymującą się z dochodów z posiadłości ziemskich, a ich dotychczasowa kultura ustąpiła miejsca szlacheckiej.
Uczniowie samodzielnie rozwiązują ćwiczenia interaktywne od 5. do 7. Odpowiedzi omawiają wspólnie z nauczycielem.
Nauczyciel informuje uczniów, że ostatnia część filmu poświęcona będzie oddziaływaniu kultury rycerskiej i etosu rycerskiego na czasy współczesne. Nauczyciel włącza ostatnią część filmu. Przerywa po pytaniu: Jakim zasadom etosu rycerskiego pozostawali wierni wspomniani bohaterowie? Czym różnią się od średniowiecznego wzoru? Uczniowie wskazują podobieństwa (np. sprawiedliwość, odwaga, stawanie w obronie słabszych, wspieranie ubogich, wierność Bogu) oraz różnice (np. nie dbają o zaszczyty, często mają nadludzkie zdolności). Podają też inne przykłady postaci współczesnej kultury nawiązujących do etosu rycerskiego.
Nauczyciel prosi uczniów o wyjaśnienie cytatu: Jan Paweł II - rycerz niemożliwego. Dlaczego papież został tak nazwany? Czy słusznie?
Nauczyciel wyświetla dalszą część filmu. Zatrzymuje po słowach: Czy potraficie wyjaśnić ich znaczenie? Uczniowie w oparciu o własną wiedzę i Słownik frazeologiczny wyjaśniają podane związki frazeologiczne. Wyszukują i wyjaśniają także inne związki frazeologiczne z wyrazem rycerz. Następnie rozwiązują ćwiczenie nr 8.
Uczniowie oglądają dalszą część filmu. Po projekcji rozwiązują ćwiczenie nr 9, omawiają je wspólnie z nauczycielem, a następnie odpowiadają na zadane na końcu filmu pytanie. Nauczyciel inicjuje dyskusję:
Co z kultury rycerskiej pozostało nam do dziś?
Czy znacie inne przykłady nawiązywania do kultury rycerskiej etosu rycerskiego? (Uczniowie mogą przytoczyć przykład harcerzy, sportowców, kibiców, żołnierzy).

Faza podsumowująca

W ramach podsumowania uczniowie rozwiązują zadanie nr 10. Następnie nauczyciel inicjuje „burzę mózgów” i pyta uczniów, czy we współczesnym świecie jest miejsce dla rycerzy i zachowań rycerskich. Dlaczego?

Praca domowa

Przeprowadź wywiad z osobą, której bliski jest etos rycerski. Dowiedz się, co znaczy dla niej etos, w jaki sposób się nim kieruje, czy jej zdaniem, etos rycerski powinien pozostawać wciąż aktualny?

m4d9b4efca62e12d3_1520001429923_0

Metryczka

Tytuł

Kultura rycerska i motyw rycerza

Temat lekcji z e‑podręcznika, do którego e‑materiał się odnosi

Średniowieczna zjednoczona Europa

Powieść historyczna, Do lamusa?

Przedmiot

Język polski

Etap edukacyjny

IV/szkoła ponadgimnazjalna; III/szkoła ponadpodstawowa

Podstawa programowa

I. Analiza i interpretacja tekstów kultury. Uczeń zna teksty literackie i inne teksty kultury wskazane przez nauczyciela.

2. Analiza, uczeń

4) rozpoznaje w utworze sposoby kreowania świata przedstawionego i bohatera (narracja, fabuła, , akcja);

3. Interpretacja. Uczeń:

3) porównuje funkcjonowanie tych samych motywów w różnych utworach literackich;

4) konfrontuje tekst literacki z innymi tekstami kultury np. plastycznymi, teatralnymi, filmowymi.

4. Wartości i wartościowanie. Uczeń:

2) dostrzega obecne w utworach literackich oraz innych tekstach kultury wartości narodowe i uniwersalne;

Nowa podstawa programowa

I. Kształcenie literackie i kulturowe.

1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:

1) rozumie podstawy periodyzacji literatury, sytuuje utwory literackie w poszczególnych okresach: starożytność, średniowiecze, renesans, barok, oświecenie, romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska, dwudziestolecie międzywojenne, literatura wojny i okupacji, literatura lat 1945–1989 krajowa i emigracyjna, literatura po 1989 r.;

2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:

6) odczytuje pozaliterackie teksty kultury, stosując kod właściwy danej dziedzinie sztuki

II. Kształcenie językowe.

1. Gramatyka języka polskiego. Uczeń:

1) wykorzystuje wiedzę z dziedziny fleksji, słowotwórstwa, frazeologii i składni w analizie i interpretacji tekstów oraz tworzeniu własnych wypowiedzi;

III. Tworzenie wypowiedzi.

1. Elementy retoryki. Uczeń:

1) formułuje tezy i argumenty w wypowiedzi ustnej i pisemnej przy użyciu odpowiednich konstrukcji składniowych;

2. Mowienie i pisanie. Uczeń:

1) zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie;

2) buduje wypowiedź w sposób świadomy, ze znajomością jej funkcji językowej, z uwzględnieniem celu i adresata,
z zachowaniem zasad retoryki;

4) zgodnie z normami formułuje pytania, odpowiedzi, oceny, redaguje informacje, uzasadnienia, komentarze, głos w dyskusji;

Kompetencje kluczowe

Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE z dnia 18.12.2006r. w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie

Porozumiewanie się w języku ojczystym
Umiejętność uczenia się

Cele edukacyjne zgodne z etapem kształcenia