Imię i nazwisko autora:

Ewelina Kędzierska

Przedmiot:

Fizyka

Temat zajęć:

Bieg promieni i konstrukcja obrazu w zwierciadle kulistym wklęsłym

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy (rozszerzenie zapisu podstawy programowej dla tego zakresu).

Podstawa programowa:

Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Wykorzystanie pojęć i wielkości fizycznych do opisu zjawisk oraz wskazywanie ich przykładów w otaczającej rzeczywistości.
II. Rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem praw i zależności fizycznych.
III. Planowanie i przeprowadzanie obserwacji lub doświadczeń oraz wnioskowanie na podstawie ich wyników.
Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń: 
6) tworzy teksty, tabele, diagramy lub wykresy, rysunki schematyczne lub blokowe dla zilustrowania zjawisk bądź problemu; właściwie skaluje, oznacza i dobiera zakresy osi;
7) wyodrębnia z tekstów, tabel, diagramów lub wykresów, rysunków schematycznych lub blokowych informacje kluczowe dla opisywanego zjawiska bądź problemu; przedstawia te informacje w różnych postaciach;
IX. Fale i optyka. Uczeń: 
5) opisuje zjawiska jednoczesnego odbicia i załamania światła na granicy dwóch ośrodków różniących się prędkością rozchodzenia się światła; opisuje działanie światłowodu jako przykład wykorzystania zjawiska całkowitego wewnętrznego odbicia.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

Zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r.:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

1. określi, co to jest zwierciadło kuliste wklęsłe i jak powstaje,

2. skonstruuje obrazy powstające w zwierciadle dla różnych odległości przedmiotu od jego powierzchni,

3. opisze cechy obrazów powstających w zwierciadłach kulistych wklęsłych,

4. wykorzysta zdobytą wiedzę do rozwiązywania problemów i sytuacji nietypowych związanych z odbiciem światła od zwierciadła wklęsłego.

Strategie nauczania:

IBSE

Metody nauczania:

Merytoryczna dyskusja wprowadzająca, obserwacja, doświadczenia, podsumowująca rozmowa kierowana.

Formy zajęć:

- praca w parach,
- praca indywidualna.

Środki dydaktyczne:

tablica multimedialna/rzutnik

Materiały pomocnicze:

- świeczka,
- kartka,
- zwierciadło kuliste wklęsłe.

Uwaga! Wymagana jest zaciemniana pracownia.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

Nauczyciel rozpoczyna lekcję poprzez zaciekawienie uczniów tematem – efekt ten może uzyskać poprzez odniesienie do życia codziennego, przywołanie zastosowań zwierciadeł kulistych wklęsłych.

W merytorycznej dyskusji wprowadzającej nauczyciel nawiązuje do wiedzy uczniów i zachęca ich do samodzielnego przypomnienia informacji na temat rozchodzenia się fali świetlnej i prawa odbicia, na temat zwierciadeł kulistych wklęsłych – sposobów ich uzyskiwania oraz wielkości charakteryzujących te zwierciadła.

Faza realizacyjna:

1. Konstruowanie wiedzy z zakresu nowego tematu:

– nauczyciel za pomocą świeczki, zwierciadła kulistego wklęsłego i kartki pokazuje uczniom sposób powstawania obrazu rzeczywistego oraz to, jak cechy tego obrazu zmieniają się wraz ze zmianą odległości świeczki od powierzchni odbijającej,

– uczniowie wyciągają wnioski z zaprezentowanego doświadczenia,

– nauczyciel podaje uczniom „przepis” na konstrukcję obrazu w zwierciadle wklęsłym oraz wykonuje z uczniami rysunek dla $x>2f$,

– nauczyciel omawia z uczniami cechy obrazów powstających w zwierciadłach kulistych oraz dokładnie tłumaczy ich sens.

2. Kolejny etap lekcji obejmuje rekonstruowanie wiedzy uczniów:

– uczniowie na podstawie informacji uzyskanych od nauczyciela samodzielnie mierzą się z problemem, którym jest skonstruowanie obrazów dla: $x=2f$; $2f>x>f$; $x=f$; $f>x>0$,

– uczniowie dobierają się w pary i sprawdzają sobie nawzajem narysowane konstrukcje próbując omówić ewentualne problemy,

– nauczyciel pochodzi do każdej z par i sprawdza wyniki pracy.

Faza podsumowująca:

Nauczyciel przeprowadza z uczniami rozmowę, podczas której omawiają uzyskane w czasie lekcji obrazy podając ich cechy. Wspólnie z uczniami wykonuje zadania 7‑9 z Zestawu ćwiczeń. Dodatkowo powinien sprowokować uczniów do wskazania problemów napotkanych w czasie samodzielnej pracy.

Praca domowa:

Zapoznanie się uczniów z symulacją interaktywną dołączoną do e‑materiału w celu utrwalenia omawianych zagadnień oraz wykonanie zadań 1‑6 z Zestawu ćwiczeń.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

Symulacja może być wykorzystana w pracy samodzielnej ucznia przed lekcją lub po niej.