Autor: Jarosław Dyrda

Przedmiot: wiedza o społeczeństwie

Temat: Systemy polityczne świata

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

VIII. Modele sprawowania władzy.

Uczeń:

3) przedstawia, odwołując się do współczesnych przykładów, typologie współczesnych monarchii ze względu na pozycję głowy państwa (absolutna, konstytucyjna, parlamentarna); analizuje normy dotyczące sukcesji;

4) charakteryzuje systemy polityczne oparte na współpracy legislatywy i egzekutywy – parlamentarno‑gabinetowy (na przykładzie Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej) i kanclerski (na przykładzie Republiki Federalnej Niemiec); wykazuje, że elementy tych systemów obowiązują w Rzeczypospolitej Polskiej;

5) charakteryzuje systemy ze szczególną rolą prezydenta – klasyczny prezydencki (na przykładzie Stanów Zjednoczonych Ameryki) i semiprezydencki/parlamentarno‑prezydencki (na przykładzie Republiki Francuskiej); wykazuje, że elementy drugiego z tych systemów obowiązują w Rzeczypospolitej Polskiej;

6) charakteryzuje systemy polityczne z zachwianym podziałem władzy – parlamentarno‑komitetowy/rządy konwentu (na przykładzie Konfederacji Szwajcarii) i superprezydencki (na przykładzie Federacji Rosyjskiej); przedstawia instytucjonalne warunki funkcjonowania demokracji w takich systemach.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wyjaśnia znaczenie pojęcia system polityczny;

• wskazuje elementy systemu politycznego;

• omawia jego funkcje;

• analizuje klasyfikację systemów politycznych;

• charakteryzuje system polityczny funkcjonujący w Rzeczypospolitej Polskiej;

• przedstawia przykłady systemów politycznych funkcjonujących na świecie.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• lekcja odwrócona.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• rozmowa nauczająca;

• dyskusja;

• praca z mapą.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Przed lekcją

1. Nauczyciel dzieli klasę na cztery grupy i prosi o przygotowanie wyznaczonych sposobów klasyfikowania ustrojów politycznych.

Faza wstępna

1. Przedstawienie tematu zajęć oraz celów lekcji.

Faza realizacyjna

1. Burza mózgów: system polityczny – próba zdefiniowania pojęcia przez zespół klasowy. Uczniowie przedstawiają swoje propozycje, które są zapisywane na tablicy jako element notatki z lekcji.

2. Elementy systemu politycznego i ich rola – dyskusja. Uczniowie na podstawie własnej wiedzy charakteryzują poszczególne elementy. Nauczyciel moderuje dyskusję i w razie potrzeby zadaje pytania naprowadzające.

3. Wskazanie funkcji systemu politycznego przez nauczyciela i ich omówienie na forum klasy.

4. Podział systemów politycznych na świecie, ujęcie go w kilku klasyfikacjach prezentowanych przez poszczególne grupy uczniów:

• ze względu na reżim polityczny;

• ze względu na zasady organizacji aparatu państwowego;

• ze względu na strukturę terytorialną państwa;

• ze względu na zależności między władzą ustawodawczą a władzą wykonawczą.

Każda grupa zapisuje podstawowe informacje o wybranym sposobie klasyfikowania systemów politycznych na tablicy – będzie to część notatki z lekcji.

5. Analiza mapy interaktywnej prezentującej przykłady systemów politycznych funkcjonujących na świecie.

Faza podsumowująca

1. Podsumowanie wiedzy na temat systemów politycznych świata i ich przykładów. Rozwiązanie ćwiczeń do multimedium.

2. Wykonanie ćwiczeń 1–4 z bloku „Sprawdź się”.

Praca domowa:

Wykonaj pozostałe ćwiczenia z bloku „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

Małgorzata Podolak, Marek Żmigrodzki, System polityczny i jego klasyfikacje, serwis.wsjo.pl.

Katarzyna Gelles, Polski i niemiecki system polityczny, polska‑niemcy‑interakcje.pl.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Mapę interaktywną można zastosować do przygotowania się do zajęć, lekcji powtórzeniowej lub sprawdzianu.