Imię i nazwisko autora:

Monika Sitek

Przedmiot:

Fizyka

Temat zajęć:

W jaki sposób powstał Układ Słoneczny?

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Cele kształcenia – wymagania ogólne

IV. Posługiwanie się informacjami pochodzącymi z analizy materiałów źródłowych, w tym tekstów popularnonaukowych.

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe

I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
16) przedstawia własnymi słowami główne tezy tekstu popularnonaukowego z dziedziny fizyki lub astronomii.

III. Grawitacja i elementy astronomii. Uczeń:
4) opisuje budowę Układu Słonecznego i jego miejsce w Galaktyce; posługuje się pojęciami jednostki astronomicznej i roku świetlnego.

Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe

I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
18) przedstawia własnymi słowami główne tezy tekstu popularnonaukowego z dziedziny fizyki lub astronomii.

IV. Grawitacja i elementy astronomii. Uczeń:
9) opisuje budowę Układu Słonecznego i jego miejsce w Galaktyce; posługuje się pojęciami jednostki astronomicznej, roku świetlnego i parseka.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

Zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r.:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

1. przedstawia różne historyczne scenariusze powstawania Układu Słonecznego,

2. argumentuje, dlaczego część historycznych teorii powstawania Układu Słonecznego nie może być prawdą,

3. wymienia fazy powstawania Układu Słonecznego,

4. wyjaśnia sposób powstawania dowolnego układu planetarnego.

Strategie nauczania:

strategia eksperymentalno‑obserwacyjna (dostrzeganie i definiowanie problemów)

Metody nauczania:

dyskusja

Formy zajęć:

praca indywidualna, praca w grupach z internetową bazą danych

Środki dydaktyczne:

rzutnik i/lub urządzenia multimedialne dla uczniów

Materiały pomocnicze:

e‑materiały: „Co nazywamy Układem Słonecznym?”, „Miejsce Układu Słonecznego w Galaktyce”, „Jak wykonać model Układu Słonecznego?”

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

Nauczyciel rozpoczyna lekcję od wprowadzenia na podstawie Bloku I e‑materiału. Odnosi się do najnowszych odkryć w zakresie astrofizyki. Nauczyciel, ustalając z uczniami, stawia cele (w oparciu o cele zawarte w e‑materiale).

Faza realizacyjna:

Przed lekcją uczniowie zapoznają się z materiałem tekstowym oraz oglądają wywiad w postaci filmu dołączonego do e‑materiału.

Nauczyciel, na podstawie postawionych celów, pyta uczniów, czy takie osiągnęli po zapoznaniu się z materiałem. Podczas dyskusji wyjaśnia niezrozumiałe fragmenty, ukierunkowując dyskusję uczniów.

Faza podsumowująca:

Nauczyciel pyta uczniów o cele postawione w tym temacie, dając czas do namysłu. Uczniowie proszeni są o sformułowanie krótkich wypowiedzi odnośnie celów.

Korzystając ze strony exoplanets.eu, uczniowie (wspólnie lub w grupach) szukają układów planetarnych jak najbardziej podobnych do Układu Słonecznego. Następnie, analizują różnice i podobieństwa między tymi układami. Wnioski z tych analiz argumentują w oparciu o hipotezy powstania układów planetarnych.

Praca domowa:

Ćwiczenia sprawdzające, powtórzenie i utrwalenie materiału.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

Przed lekcją uczniowie zapoznają się z częścią pt. „Przeczytaj” danego e‑materiału oraz z dołączonym multimedium bazowym w postaci filmu edukacyjnego.