Scenariusz lekcji

Autor: Alicja Kasińska

Przedmiot: biologia

Temat: Stan zapalny – powstawanie, przebieg i znaczenie

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Określisz przyczyny powstawania stanu zapalnego.

• Opiszesz etapy przebiegu reakcji zapalnej.

• Uzasadnisz wpływ procesów zapalnych na utrzymanie homeostazy organizmu.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm;

• strategia asocjacyjna;

• strategia problemowa.

Metody i techniki nauczania:

• pogadanka;

• analiza tekstu źródłowego;

• analiza grafiki interaktywnej.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• grafika interaktywna.

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z e‑materiałem udostępnionym przez nauczyciela.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Nauczyciel zadaje pytanie kluczowe (problemowe): „Co to jest stan zapalny?”.

2. Następnie zadaje kolejne pytania wprowadzające w temat lekcji „Stan zapalny – powstawanie, przebieg i znaczenie”: „W jakich sytuacjach rozwija się stan zapalny? Czy stan zapalny jest korzystny dla organizmu, czy też mu szkodzi?”.

3. Uczniowie próbują ustalić odpowiedzi na pytania w parach, a następnie wypowiadają się na forum. Niektóre pytania mogą na razie pozostać bez odpowiedzi.

4. Nauczyciel prosi uczniów o przeczytanie celów lekcji zamieszczonych w sekcji „Wprowadzenie” oraz określa kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel wyświetla grafikę interaktywną przedstawiającą przebieg stanu zapalnego i wspólnie z uczniami dokonuje jej analizy. Następnie uczniowie wykonują polecenia od 1 do 3, dotyczące objawów reakcji zapalnej oraz procesu wygaszania zapalenia. Wyniki swojej pracy omawiają najpierw w parach (poddając je ocenie koleżeńskiej), a następnie weryfikują z pozostałymi uczniami.

2. Uczniowie wykonują ćwiczenia nr 7 (w którym mają za zadanie wykazać, na podstawie tekstu źródłowego i własnej wiedzy, że ostre zapalenie jest reakcją korzystną dla organizmu) oraz nr 8 (polegające na wykazaniu zależności między stanem zapalnym a odpornością nabytą).

3. Nauczyciel prosi uczniów, aby za pomocą linii czasu opisali w zeszycie etapy stanu zapalnego. Po wykonaniu zadania przez uczniów nauczyciel wyświetla poprawnie opracowaną linię czasu (zob. materiały pomocnicze), w razie potrzeby wyjaśnia wątpliwości uczniów.

4. Nauczyciel zadaje pytania: „Czy przebieg stanu zapalnego zawsze jest taki sam? Kiedy stan zapalny może stać się przyczyną rozwoju innych chorób?”. Uczniowie najpierw w parach, a następnie w czwórkach formułują odpowiedzi na pytania. Chętni lub wskazani przez nauczyciela uczniowie wypowiadają się na forum.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie wykonują ćwiczenia nr 5 (dotyczące rozpoznawania chorób zapalnych) oraz 6 (utrwalające wiedzę na temat przebiegu stanu zapalnego). Omawiają wyniki z nauczycielem, który wyjaśnia wątpliwości uczniów.

2. Nauczyciel może powrócić do pytań zadanych na początku lekcji, które mogą teraz pełnić funkcję pytań podsumowujących. Chętni lub wybrani uczniowie wypowiadają się na forum.

3. Na zakończenie zajęć nauczyciel zadaje uczniom pytanie: „Jak możecie wykorzystać wiadomości i umiejętności, które dziś zdobyliście?”.

Praca domowa:

Uczniowie wykonują ćwiczenia od 1 do 4 zawarte w e‑materiale.

Materiały pomocnicze:

Linia czasu przedstawiająca etapy reakcji zapalnej

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania grafiki interaktywnej:

Grafikę interaktywną można wykorzystać podczas lekcji dotyczących układu odpornościowego człowieka, m.in. „Kryteria i podział odporności człowieka” i „Układ odpornościowy człowieka – budowa i funkcje”.