SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Ewa Malinowska

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Zielone Płuca Polski

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa III

Podstawa programowa

XIV. Regionalne zróżnicowanie środowiska przyrodniczego Polski: podział na regiony fizycznogeograficzne, budowa geologiczna i zasoby surowcowe, ukształtowanie powierzchni, sieć wodna, warunki klimatyczne, formy ochrony przyrody, stan środowiska przyrodniczego.

Uczeń:

11. uzasadnia konieczność działań na rzecz ochrony środowiska przyrodniczego w Polsce, określa możliwości własnego zaangażowania w tym zakresie oraz przedstawia różne formy ochrony przyrody w Polsce i własnym regionie.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• poznaje termin „Zielone Płuca Polski” i jego różne konteksty.

• określa położenie obszaru „Zielone Płuca Polski” i jego cechy.

• poznaje idee leżące u podstaw powołania obszaru „Zielone Płuca Polski” i jego historię.

• dowiaduje się, jakie są zasady i kierunki gospodarowania w granicach obszaru „Zielone Płuca Polski” i ocenia ich skuteczność.

Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa

Metody nauczania: blended learning, IBSE

Formy zajęć: praca w parach/grupach

Środki dydaktyczne: e‑materiał, atlas geograficzny, komputer, projektor multimedialny, tablety, roczniki statystyczne, zeszyt przedmiotowy

Materiały pomocnicze:

GUS, Rocznik Statystyczny Województw, GUS, Warszawa 2018.

GUS, Wskaźniki zrównoważonego rozwoju Polski, GUS, Katowice 2011.

GUS, Zielone Płuca Polski w 2015 r., GUS, Warszawa 2015.

K. Wolfram, Historyczny i współczesny wymiar zielonych płuc Polski, Fundacja Zielone Płuca Polski, Białystok 2010.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Przedstawienie celów lekcji.

• Wprowadzenie do lekcji poprzez krótkie przypomnienie informacji dotyczących zasad rozwoju zrównoważonego – krótka pogadanka, pytania skierowane do uczniów.

Faza realizacyjna

• Krótka pogadanka nauczyciela ilustrowana grafikami z e‑materiału i fotografiami, dotycząca położenia i charakterystyki przyrodniczej i społeczno‑ekonomicznej obszaru Zielonych Płuc Polski; uczniowie identyfikują położenie regionu na mapie w atlasie, w zeszycie przedmiotowym opisują przebieg granic, kierując się nazwami rzek, miejscowości i innymi nazwami geograficznymi, uwzględniając kierunki.

• Omówienie zasad wykonania zadania; zadaniem uczniów jest wysłuchanie audiobooka, określenie głównych zasad rozwoju zrównoważonego realizowanego na obszarze ZPP, dobór charakteryzujących go wskaźników statystycznych.

• Wysłuchanie audiobooka przez uczniów, dyskusja na forum klasy: Na czym powinien polegać rozwój zrównoważony obszaru ZPP? – giełda pomysłów: uczniowie zgłaszają propozycje, próbując stworzyć listę rankingową; nauczyciel kontroluje poprawność wypowiedzi.

• Podział uczniów na grupy (liczebność grup określa nauczyciel).

• Praca z rocznikiem statystycznym Zielone Płuca Polski w 2015 r. oraz Rocznikiem Statystycznym Województw – uczniowie w grupach dobierają najlepsze ich zdaniem wskaźniki statystyczne opisujące wymienione we wcześniejszej dyskusji działania z zakresu ochrony przyrody, środowiska i rozwoju zrównoważonego na obszarze ZPP; analizują wybrane cechy w stosunku do całego kraju.

• Prezentacja na forum klasy wytypowanych przez grupy uczniów wskaźników wraz z uzasadnieniem ich doboru – po zakończeniu wystąpień dyskusja z udziałem wszystkich uczniów dotycząca zasad i poprawności doboru wskaźników i ich reprezentatywności dla oceny procesów rozwoju zrównoważonego; nauczyciel kontroluje poprawność wypowiedzi.

• Podsumowanie mające na celu wskazanie optymalnych kierunków rozwoju zrównoważonego obszaru ZPP, ocena skuteczności działań w świetle zaprezentowanych przez uczniów wskaźników statystycznych.

• Sporządzenie notatki w zeszycie zawierającej syntetyczne podsumowanie przeprowadzonej dyskusji.

• Prośba nauczyciela o wykonanie kilku wskazanych ćwiczeń z e‑materiału.

Faza podsumowująca

• Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań przez nauczyciela i odpowiedzi uczniów.

• Ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.

Praca domowa

• Wykonanie kilku wskazanych przez nauczyciela ćwiczeń zawartych w e‑materiale.

• Zapoznanie się z pozostałymi informacjami z e‑materiału.

• Praca pisemna na temat: Czy w innym rejonie Polski możliwe jest utworzenie podobnego do ZPP obszaru funkcjonalnego? Na czym miałby polegać jego zrównoważony rozwój? Uczeń na podstawie różnych źródeł określa stan środowiska różnych regionów Polski, typuje region i pisemnie formułuje wnioski dotyczące zagospodarowania.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

Zawarty w e‑materiale audiobok może być wykorzystany do samodzielnego rozszerzania i pogłębiania wiedzy przez ucznia w domu i w czasie lekcji mającej na celu powtórzenie materiału z bloku tematycznego dotyczącego regionalnego zróżnicowania środowiska przyrodniczego Polski (zakres podstawowy: XIV). Będzie przydatny także podczas innych lekcji dotyczących rozwoju zrównoważonego i ochrony środowiska (zakres podstawowy: X. 4, XIII. 8) jako studium przypadku.