Autorka: Anna Wawryszuk

Przedmiot: wiedza o społeczeństwie

Temat: Z tradycji polskiej spółdzielczości

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

zakres rozszerzony

VI. Społeczeństwo obywatelskie i kultura polityczna.

Uczeń:

6) charakteryzuje specyfikę spółdzielczości i rodzaje spółdzielni funkcjonujących współcześnie w Rzeczypospolitej Polskiej.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

• kompetencje obywatelskie,

• kompetencje w zakresie przedsiębiorczości.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• charakteryzuje proces kształtowania się i rozwoju ruchu spółdzielczego na ziemiach polskich w XIX w.;

• prezentuje dziedziny gospodarki, w których spółdzielczość była najbardziej efektywna w okresie zaborów i II Rzeczypospolitej;

• formułuje główne założenia ideowe ruchu spółdzielczego;

• analizuje i porównuje proces kształtowania się i rozwoju ruchu spółdzielczego w trzech zaborach w XIX w.;

• ocenia efektywność inicjatyw spółdzielczych w różnych dziedzinach gospodarki w okresie zaborów i II Rzeczypospolitej.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm,

• lekcja odwrócona.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów,

• mapa skojarzeń,

• dyskusja,

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych.

Formy zajęć:

• praca indywidualna,

• praca w grupach,

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki,

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale,

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna

1. Na jednych z poprzednich zajęć podział klasy na pięć grup. Zadaniem każdej z nich jest przygotowanie prezentacji multimedialnej dotyczącej rozwoju spółdzielczości w Polsce (maks. 5 min):

• grupa 1 – zabór pruski,

• grupa 2 – zabór austriacki,

• grupa 3 – zabór rosyjski,

• grupa 4 – spółdzielnie uczniowskie,

• grupa 5 – II RP.

2. Prezentacja tematu i celów lekcji.

3. Burza mózgów. Uczniowie odpowiadają na pytanie: Czym jest spółdzielnia? Moderator zapisuje propozycje na tablicy w formie mapy skojarzeń. Po fazie twórczej następuje weryfikacja pomysłów i sformułowanie definicji. Następnie jeden z uczniów odszukuje w dostępnych źródłach definicję spółdzielni i ją odczytuje.

Faza realizacyjna

1. Prezentacje uczniów dotyczące spółdzielczości w czasie zaborów. Po każdej prezentacji następuje krótka dyskusja. Uczniowie wynotowują najważniejsze informacje, zadają pytania kolegom itp. Nauczyciel czuwa nad poprawnością przekazywanych informacji.

2. Nauczyciel pyta: W jakich dziedzinach gospodarki spółdzielczość rozwijała się najprężniej w czasie zaborów? Uczniowie odpowiadają i wykonują ćwiczenia 1, 2, 3. Wspólna weryfikacja odpowiedzi.

3. Praca z filmem. Uczniowie zapoznają się z materiałem i wynotowują najbardziej interesujące informacje. Następnie chętne osoby przedstawiają swoje spostrzeżenia. Uczniowie wspólnie rozwiązują ćwiczenia dołączone do filmu.

4. Prezentacja na temat spółdzielni uczniowskich, a po niej krótka dyskusja na temat: „Czy współcześnie spółdzielnie uczniowskie są atrakcyjne dla młodzieży?”.

5. Prezentacja dotycząca spółdzielczości w II RP i po niej dyskusja. Chętni uczniowie formułują wnioski.

Faza podsumowująca

1. W ramach podsumowania uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne wskazane przez nauczyciela. Wspólne omówienie odpowiedzi.

2. Na zakończenie nauczyciel dokonuje oceny pracy wylosowanej grupy. Prosi o samoocenę uczniów dotyczącą współpracy w zespole oraz wykonanego zadania. Dokonuje oceny pracy wybranych uczniów.

Praca domowa:

Wyobraź sobie, że twoja miejscowość będzie działać na wzór spółdzielczy. Co trzeba zmienić? Jakie instytucje powołać? Napisz krótką notatkę.

Materiały pomocnicze:

M.G. Brodziński, Oblicza polskiej spółdzielczości wiejskiej, początki – rozwój – przyszłość, Krajowa Rada Spółdzielcza, Warszawa 2011.

F. Stefczyk, Oszczędność, Praca, Solidarność. Wybór pism, Warszawa 2016.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Materiał filmowy może być wykorzystany w ramach przygotowania do lekcji powtórkowej.