Dla nauczyciela
SCENARIUSZ LEKCJI
Imię i nazwisko autorki: Anna Ruszczyk
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Klimaty strefowe i astrefowe
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa I
Podstawa programowa:
III. Dynamika procesów atmosferycznych: pionowa budowa atmosfery, zjawiska i procesy w atmosferze, przestrzenne zróżnicowanie elementów klimatu, strefy klimatyczne i typy klimatów.
Uczeń:
4) przedstawia uwarunkowania cech klimatów strefowych i astrefowych;
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje cyfrowe,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
wymienia główne czynniki kształtowania się klimatu,
omawia główne czynniki strefowe i astrefowe,
wskazuje i charakteryzuje główne strefy klimatyczne na Ziemi.
Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa
Metody nauczania: pogadanka, dyskusja, metody operatywne (praca z e‑materiałem), mapa mentalna
Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego
Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał, podręcznik, atlasy geograficzne, mapa fizyczna świata, mapa klimatyczna świata, arkusze papieru, pisaki
Materiały pomocnicze
J. Balon, J. Desperak, Tablice geograficzne, Świat Książki, Warszawa 2003, s. 136–142.
D. Martyn, Klimaty kuli ziemskiej, PWN, Warszawa 1985.
PRZEBIEG LEKCJI
Faza wprowadzająca
Przedstawienie celów zajęć.
Uczniowie, korzystając ze wstępu i części „Przeczytaj” e‑materiału, przypominają zagadnienia związane z pojęciem klimatu: czym jest, jakie są czynniki klimatotwórcze i w jaki sposób te czynniki kształtują klimat.
Nauczyciel inicjuje dyskusję na temat czynników strefowych i astrefowych, podkreśla rolę szerokości geograficznej i oświetlenia Ziemi przez Słońce.
Faza realizacyjna
Uczniowie zapoznają się z różnymi klasyfikacjach klimatów, w zależności od przyjętych głównych czynników klimatotwórczych.
Nauczyciel dzieli uczniów na 6 grup, ich zadaniem jest przedstawienie w formie mapy myśli charakterystyki wylosowanej klasyfikacji klimatów.
Przedstawiciele grup losują klasyfikację klimatów do przygotowania (po dwie grupy do opracowania tej samej klasyfikacji: dwie grupy klasyfikację Supana, dwie Köppena, dwie Okołowicza).
Uczniowie w trakcie pracy wykorzystują wszystkie dostępne źródła informacji, głównie e‑materiał i atlas geograficzny.
Po upływie wyznaczonego czasu dwie grupy (które opracowywały tę samą klasyfikację klimatów) siadają razem; dyskutują nad swoimi mapami myśli, wybierają jedną do przedstawienia na forum klasy – po analizie dokonują ewentualnych poprawek i uzupełnień.
Przedstawiciele grup prezentują mapy myśli (wybranej klasyfikacji klimatów) – prezentację wspiera mapa z e‑materiału, można wykorzystać mapę fizyczną świata lub mapę klimatyczną świata (zwłaszcza przy klasyfikacji Okołowicza).
Wskazani uczniowie bądź ochotnicy, korzystając z mapy klimatycznej świata lub atlasów geograficznych, charakteryzują podane przez nauczyciela strefy klimatyczne na Ziemi i omawiają ich przebieg. Nauczyciel wybiera przykłady stref z różnych klasyfikacji, czuwa nad poprawnością odpowiedzi uczniów.
Uczniowie zapoznają się z filmem edukacyjnym z e‑materiału i utrwalają zdobytą wiedzę.
Faza podsumowująca
Nauczyciel wprowadza do fazy ćwiczeń na podstawie poznanego materiału – uczniowie indywidualnie wykonują wybrane ćwiczenia z e‑materiału.
Nauczyciel ocenia pracę uczniów podczas lekcji, biorąc pod uwagę ich możliwości i zaangażowanie. Przypomnienie celów zajęć.
Praca domowa
Korzystając z map w atlasie, podaj po dwa przykłady regionów geograficznych położonych w strefie klimatów umiarkowanych ciepłych morskich i kontynentalnych. Porównaj te dwa klimaty, biorąc pod uwagę czynniki strefowe i astrefowe.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium
Film edukacyjny można wykorzystać na lekcji z zakresu podstawowego dotyczącej porównania stref klimatycznych i typów klimatów na Ziemi (III. 6), a także w trakcie lekcji z zakresu rozszerzonego dotyczącej rozpoznawania stref i typów klimatu (III. 6).