Autor: Paweł Kaniowski

Temat: Relacja mistrz–uczeń

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele lekcji (językiem ucznia):

• Poznasz relacje pomiędzy trzema najwybitniejszymi filozofami antyku: Sokratesem, Platonem i Arystotelesem.

• Przeanalizujesz filozoficzną relację pomiędzy wybitnym mistrzem a zdolnym uczniem.

• Porównasz koncepcję Platońską i Arystotelesowską.

• Uporządkujesz swoją wiedzę z zakresu filozofii uprawianej przez trzech antycznych myślicieli.

Cele operacyjne. Uczeń:

• rozpoznaje wpływ starożytnej filozofii greckiej na europejską kulturę późniejszych epok, a zwłaszcza na literaturę piękną, naukę i religię;

• dostrzega w poglądach filozofów paradygmaty myślowe, które są obecne w kulturze na przestrzeni wieków;

• identyfikuje różne problemy, stanowiska i nurty filozoficzne na przykładach pytań i twierdzeń filozofów.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• z użyciem e‑podręcznika;

• praca z multimedium;

• odwrócona klasa.

Formy pracy:

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Nauczyciel przed lekcją prosi uczniów, żeby zastanowili się nad pytaniem: Kto jest moim mistrzem? i przygotowali odpowiedzi z uzasadnieniem na następną lekcję.

2. Zespół klasowy zostaje podzielony na grupy. Każda z drużyn ma za zadanie przygotować portfolio o trzech starożytnych filozofach: Sokratesie, Platonie i Arystotelesie. I i IV grupa zwraca uwagę na zagadnienia związane z etyką, II i V – z ontologią, III i VI – z teorią poznania, a grupy VII i VIII zajmą się tematem duszy. Każda drużyna powinna zwrócić uwagę na wpływ systemów omawianych filozofów na europejską kulturę późniejszych epok, a zwłaszcza na literaturę piękną, naukę i religię. Uczniowie mogą korzystać z wiadomości zawartych w całym e‑materiale oraz z własnych źródeł informacji.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel, po zalogowaniu się na platformie i wyświetleniu e‑materiału, odczytuje uczniom temat zajęć oraz cele, a następnie prosi, by na ich podstawie uczniowie sformułowali kryteria sukcesu.

2. Nauczyciel pyta uczniów, kogo mogliby nazwać swoim mistrzem. Uczniowie prawdopodobnie przygotowali różne odpowiedzi, nawiązujące do przykładów współczesnych lub dawnych. W tym zadaniu nie ma prawidłowych odpowiedzi, ciekawe będą zapewne uzasadnienia, które mogą prowadzić do krótkiej rozmowy kierowanej na temat roli autorytetów.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie między grupami wymieniają się wiedzą, omawiając przygotowane przez siebie materiały i prezentacje. Należy zadbać o to, żeby każda grupa spotkała się z inną grupą prezentaującą inny temat tylko raz. Czyli np. grupa I wymienia się wiedzą z grupami II, III i VII, grupa II – odpowiednio z grupami I, III i VIII itd. Po wyznaczonym czasie następuje omówienie pracy uczniów na forum klasy.

2. Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika multimedium w sekcji „Animacja”. Uczniowie odczytują polecenie: Rozważ, na czym polegały różnice pomiędzy systemem Platońskim a Arystotelesowskim. Oceń w których punktach Stagiryta wykazał się daleko idącą oryginalnością, a w których szedł drogą wytyczoną przez Platona i wykonują je w parach. Następnie dzielą się swoimi odpowiedziami na forum klasy.

3. Uczniowie wykonują pozostałe polecenia do multimedium.

Faza podsumowująca:

1. W ramach podsumowania uczniowie wykonują ćwiczenia od 4 do 6 w e‑materiale.

2. Wszyscy uczniowie podsumowują zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

1. Uczniowie rozwiązują ćwiczenia interaktywne nr 7 i 8.

Materiały pomocnicze:

• Krońska I., Sokrates, Warszawa 1964.

• Tatarkiewicz W., Historia filozofii, tom 1, Warszawa 2005.

• Reale G., Historia filozofii starożytnej, t. 1‑5, tłum. Edward Iwo Zieliński, Lublin 1999.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie zapoznają się z multimedium w sekcji „Animacja” i przygotowują do niego pytania. Następnie zadają je sobie nawzajem, sprawdzając stopień przyswojenia jego treści.