Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Autor: Anna Juwan

Przedmiot: biologia

Temat: Przebieg i znaczenie gastrulacji w rozwoju zarodkowym człowieka

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
XI. Funkcjonowanie zwierząt.
2. Porównanie poszczególnych czynności życiowych zwierząt, z uwzględnieniem struktur odpowiedzialnych za ich przeprowadzanie.
9) Rozmnażanie i rozwój. Uczeń:
r) przedstawia etapy ontogenezy człowieka, uwzględniając skutki wydłużającego się okresu starości.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

  • Wyjaśnisz pojęcie gastrulacji.

  • Przeanalizujesz, w jaki sposób przebiega gastrulacja.

  • Wykażesz różnice między listkami zarodkowymi: ektodermą, mezodermą i endodermą.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • z użyciem komputera;

  • ćwiczenia interaktywne;

  • animacja;

  • analiza grafiki interaktywnej;

  • śniegowa kula.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przed lekcją:

  1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Przebieg i znaczenie gastrulacji w rozwoju zarodkowym człowieka”. Uczestnicy zajęć zapoznają się z treścią zawartą w sekcji „Przeczytaj” i przygotowują pytania, jakie można by było zadać w kontekście tematu zajęć.

  2. Uczniowie przypominają sobie informacje na temat rozwoju zarodka (lekcja Bruzdkowanie i implantacja zarodka ludzkiego), zwracając szczególną uwagę na etap gastrulacji.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

  1. Nauczyciel prosi wybranego ucznia o krótkie przedstawienie rozwoju zarodka od zapłodnienia do gastrulacji.

  2. Wprowadzenie do tematu. Prowadzący prosi uczniów, aby zgłosili swoje propozycje pytań do wspomnianego tematu. Jedna osoba może zapisywać je na tablicy. Gdy uczniowie wyczerpią pomysły, a pozostały jakieś ważne kwestie do poruszenia, nauczyciel je dopowiada.

Faza realizacyjna:

  1. Praca z tekstem. Jeżeli przygotowanie uczniów do lekcji jest niewystarczające, nauczyciel prosi o indywidualne zapoznanie się z treścią w sekcji „Przeczytaj”. Każdy uczestnik zajęć podczas cichego czytania wynotowuje najważniejsze kwestie poruszone w tekście. Następnie wybrani uczniowie odczytują na głos swoje notatki.

  2. Kula śniegowa. Nauczyciel informuje uczniów, że będą pracować metodą kuli śniegowej, poszukując w udostępnionym e‑materiale odpowiedzi na pytania zapisane we wstępnej fazie lekcji (przykładowe pytania zob. materiały pomocnicze). Nauczyciel objaśnia wspomnianą wyżej metodę i wynikające z niej kolejne etapy pracy: 1) najpierw uczniowie będą indywidualnie opracowywać odpowiedzi na zadane pytania; 2) potem połączą się w pary i porównają swoje propozycje, a na osobnej kartce zapiszą wspólne odpowiedzi; 3) kolejnym krokiem będzie połączenie się par w czwórki, które – jak poprzednio – skonfrontują swoje odpowiedzi; 4) na koniec uczniowie utworzą 8‑osobowe zespoły i znów porównają swoje propozycje.

  3. Praca z animacją pt. „Przebieg i znaczenie gastrulacji w rozwoju zarodkowym człowieka”. Uczniowie zapoznają się z animacją i wykonują polecenie nr 1 („Obejrzyj animację, a następnie wyjaśnij, za co odpowiada smuga pierwotna”).

  4. Uczniowie, pracując w parach, wykonują polecenie nr 2, dotyczące powstawania trzeciego listka zarodkowego. Nauczyciel w razie potrzeby naprowadza ich na prawidłowe rozwiązanie.

  5. Praca z grafiką interaktywną pt. „Przebieg gastrulacji u człowieka”. Uczniowie zapoznają się z materiałem. Każdy uczeń pracuje indywidualnie, samodzielnie przygotowując odpowiedzi do poleceń 1 i 2, dotyczących przebiegu gastrulacji. Po wyznaczonym przez nauczyciela czasie wybrani lub chętni uczniowie odczytują swoje propozycje. Nauczyciel komentuje rozwiązania uczniów.

Faza podsumowująca:

  1. Chętni uczniowie podsumowują wiedzę zdobytą na zajęciach.

Materiały pomocnicze:

  • Neil A. Campbell i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Rebis, Poznań 2019.

  • „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania animacji:

  • Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z animacją, aby przygotować się do późniejszej pracy na zajęciach.