SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Ewa Malinowska

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: San Andreas

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum i technikum, zakres rozszerzony, klasa I

Podstawa programowa/cele kształcenia – wymagania ogólne

I. Wiedza geograficzna.

1. Rozumienie specjalistycznych pojęć i posługiwanie się terminami geograficznymi.

2. Rozszerzenie wiedzy niezbędnej do zrozumienia istoty zjawisk oraz charakteru i dynamiki procesów zachodzących w środowisku geograficznym w skali lokalnej, regionalnej, krajowej i globalnej.

II. Umiejętności i stosowanie wiedzy w praktyce.

2. Analizowanie i wyjaśnianie zjawisk i procesów geograficznych oraz zróżnicowania przyrodniczego, społeczno‑gospodarczego i kulturowego świata.

4. Formułowanie twierdzeń o prawidłowościach dotyczących funkcjonowania środowiska przyrodniczego i społeczno‑gospodarczego oraz wzajemnych zależności w systemie przyroda‑człowiek‑gospodarka.

III. Kształtowanie postaw.

1. Rozwijanie dociekliwości poznawczej, ukierunkowanej na poszukiwanie prawdy, dobra i piękna.

3. Rozumienie pozautylitarnych wartości elementów środowiska geograficznego i krajobrazów.

Treści nauczania:

V. Dynamika procesów geologicznych i geomorfologicznych: najważniejsze wydarzenia w dziejach Ziemi, minerały, geneza i wykorzystanie skał, procesy rzeźbotwórcze i ich efekty (wietrzenie, erozja, transport, akumulacja, ruchy masowe), odkrywka geologiczna.

Uczeń:

9) wyjaśnia wpływ procesów geologicznych na powstanie głównych struktur tektonicznych i ukształtowanie powierzchni Ziemi na wybranych przykładach;

XVIII. Problemy środowiskowe współczesnego świata: tropikalne cyklony, trąby powietrzne, sztormy, powodzie, tsunami, erozja gleb, wulkanizm, wstrząsy sejsmiczne, powstawanie lejów krasowych, zmiany klimatu, pustynnienie, zmiany zasięgu lodowców, ograniczone zasoby wody na Ziemi, zagrożenia georóżnorodności i bioróżnorodności.

Uczeń:

3) przedstawia genezę i skutki geologicznych zagrożeń (wulkanizm, trzęsienia ziemi, powstawanie lejów krasowych).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne. Uczeń:

• Dowiaduje się czym jest uskok transformacyjny San Andreas i gdzie się znajduje.

• Potrafi opisać genezę uskoku.

• Potrafi określić wpływ procesów tektonicznych na rzeźbę terenu w obrębie uskoku San Andreas.

• Określa skutki trzęsień ziemi w rejonie uskoku San Andreas.

Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa

Metody i techniki nauczania: blended learning, IBSE

Formy zajęć: praca indywidualna

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny, tablety, zeszyt przedmiotowy,

Materiały pomocnicze:

• Klimaszewski M., Geomorfologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003,

• Mizerski W., Uskok San Andreas w Kalifornii, „Poznaj Świat” nr 1 (290), Rok XXV, styczeń 1977,

• Mizerski W., Geologia dynamiczna dla geografów, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

• przedstawienie celów lekcji

• wprowadzenie do tematu lekcji poprzez krótkie omówienie/przypomnienie informacji dotyczących ruchów płyt litosfery i skutków ich kolizji.

Faza realizacyjna:

• prośba do uczniów o przeczytanie wstępu do e‑materiału,

• omówienie zasad wykonania zadania; zadaniem uczniów jest obejrzenie filmu edukacyjnego z e‑materiału, a następnie przeanalizowanie grafiki interaktywnej z e‑materiału, wykonanie poleceń, oraz przedstawienie rezultatów na forum klasy,

• wyświetlenie na ekranie filmu edukacyjnego z e‑materiału, w którym są wyjaśnione najważniejsze zagadnienia związane z uskokiem San Andreas; w trakcie projekcji filmu uczniowie prowadzą notatki (alternatywnie wypełniają kartę pracy przygotowaną przez nauczyciela),

• pytania kontrolne nauczyciela po zakończeniu wyświetlania filmu, sprawdzające poprawność przyswojonych przez uczniów informacji, uzupełnienie przez nauczyciela informacji przedstawionych w filmie,

• wyświetlenie na ekranie grafiki komputerowej z e‑materiału, przedstawiającej miejsca, w których od połowy XIX wieku doszło do największych trzęsień ziemi na obszarze Kalifornii; omówienie ich przez nauczyciela w interakcji z uczniami,

• kilkuminutowa praca uczniów służąca wykonaniu poleceń do filmu edukacyjnego i grafiki interaktywnej; prezentacja rezultatów przez wybranych uczniów na forum klasy; nauczyciel kontroluje poprawność wypowiedzi, wprowadza uzupełnienia,

• dyskusja podsumowująca omówione podczas lekcji treści, w trakcie której uczniowie, w interakcji z nauczycielem, formułują prawidłowości dotyczące procesów zachodzących w strefie uskoków transformacyjnych i ich skutków dla środowiska przyrodniczego i człowieka,

• sporządzenie notatki w zeszycie zawierającej syntetyczne podsumowanie informacji uzyskanych w czasie lekcji.

Faza podsumowująca:

• podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań przez nauczyciela i odpowiedzi uczniów,

• ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.

Praca domowa:

• zapoznanie się z pozostałymi informacjami z e‑materiału,

• Praca pisemna (do wyboru):

  • Zastanów się, jakie metody zapobiegania zagrożeniom związanym z trzęsieniami ziemi można stosować na obszarze Kalifornii.

  • Skorzystaj z innych źródeł informacji i wskaż rejony świata (poza Kalifornią), gdzie występują uskoki transformacyjne. Uwzględnij lądy i dna oceaniczne.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

Zawarte w e‑materiale film edukacyjny i grafika interaktywna oraz pozostałe schematy i ilustracje mogą być wykorzystane do samodzielnego rozszerzania i pogłębiania wiedzy przez ucznia w domu i w czasie lekcji mającej na celu powtórzenie materiału z bloku tematycznego dotyczącego litosfery. Będą przydatne także podczas innych lekcji dotyczących zagadnień litosfery, np. procesów endogenicznych i tektonicznych występujących w różnych rejonach świata.