Dla nauczyciela
SCENARIUSZ LEKCJI
Imię i nazwisko autora: Kamil Kaliński
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Góry wulkaniczne
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum i technikum, zakres podstawowy, klasa I
Podstawa programowa
V. Litosfera: związek budowy wnętrza Ziemi z tektoniką płyt litosfery, procesy wewnętrzne i zewnętrzne kształtujące powierzchnię Ziemi i ich skutki, skały.
Uczeń:
2) Wyjaśnia przebieg głównych procesów wewnętrznych prowadzących do urozmaicenia powierzchni Ziemi (ruchy epejrogeniczne, ruchy górotwórcze, wulkanizm, plutonizm, trzęsienia ziemi.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
wskazuje na mapie obszary występowania gór wulkanicznych,
wyjaśnia powstawanie gór wulkanicznych na różnych obszarach kuli ziemskiej,
charakteryzuje rodzaje wulkanów występujących w różnych obszarach kuli ziemskiej,
rozpoznaje na fotografiach góry wulkaniczne.
Strategie: konektywizm
Metody nauczania: pogadanka, dyskusja, praca z e‑materiałem, burza mózgów
Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego
Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny (i/lub tablety z dostępem do internetu), zeszyt przedmiotowy
Materiały pomocnicze
Bibliografia:
Klimaszewski M., Geomorfologia, PWN, Warszawa 1978.
Książkiewicz M., Geologia dynamiczna, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1979.
Mizerski W., Geologia dynamiczna dla geografów, PWN, Warszawa 2005.
Maślankiewicz K., Wulkany i człowiek, WSiP, Warszawa 1976.
Przebieg lekcji
Faza wprowadzająca
Czynności organizacyjne (powitanie, sprawdzenie obecności).
Dialog z uczniami mający na celu usystematyzowanie wiadomości na temat gór fałdowych i zrębowych. Nawiązując do dzisiejszej lekcji, nauczyciel wyświetla wprowadzenie do niniejszego materiału.
Przedstawienie celów lekcji.
Faza realizacyjna
Nauczyciel inicjuje dyskusję na temat rozmieszczenia wulkanów na Ziemi. Po jej zakończeniu wyświetla na ekranie fragment bloku tekstowego, który przedstawia to zagadnienie (podrozdział pt. Występowanie i charakterystyka gór wulkanicznych. W ten sposób uczniowie mogą zweryfikować swoje przypuszczenia.
Następnie nauczyciel dzieli uczniów na cztery grupy. Każda z nich ma za zadanie zapoznać się z grafiką interaktywną oraz częścią „Przeczytaj” i przeanalizować sposób powstania gór wulkanicznych:
- w strefie subdukcji (gr. 1),
- w strefie spreadingu płyt oceanicznych (gr. 2),
- w strefie spreadingu płyt kontynentalnych (gr. 3),
- powstałych nad plamami gorąca (gr. 4).
Nauczyciel dodaje, że po zakończeniu pracy w grupach każdy zespół będzie miał za zadanie przedstawić pozostałym uczniom sposób powstawania gór wulkanicznych, ich przykłady oraz charakterystykę (przedstawiając te zagadnienia odnośnie do przydzielonego obszaru/strefy). Podczas prelekcji uczniowie mogą prezentować odpowiedni fragment e‑materiału, a także korzystać z innych pomocy.Po zakończeniu każdej prezentacji pozostali uczniowie mogą zadawać pytanie prelegentom. Nad przebiegiem pracy czuwa nauczyciel.
W następnym etapie lekcji nauczyciel wyświetla na tablicy zadania z bloku ćwiczeń interaktywnych. Wskazani uczniowie podchodzą do tablicy i rozwiązują je. Niektóre z nich wymagają skorzystania z różnych źródeł informacji geograficznej. Nauczyciel udostępnia uczniom wybrane pozycje literaturowe, a także zapewnia dostęp do internetu (na przykład w uczniowskich tabletach).
Faza podsumowująca
Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań przez nauczyciela i udzielanie na nie odpowiedzi przez uczniów.
Dodatkowo nauczyciel może w celu podsumowania wyświetlić na ekranie multimedium bazowe.
Nauczyciel nagradza aktywnych uczniów, ocenia pracę w grupach i przypomina cele zajęć.
Pożegnanie i zaproszenie na kolejną lekcję.
Praca domowa
Stworzenie w zeszycie tabeli przedstawiającej różne obszary występowania gór wulkanicznych na świecie i przykłady tych gór.
Opcjonalnie można także prosić o zapoznanie się z kolejnym tematem lekcji (w przypadku blended‑learning).
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:
Zasoby z grafiki interaktywnej mogą posłużyć uczniom w fazie realizacyjnej, a także w fazie podsumowującej lekcji. Może także znaleźć swoje zastosowanie podczas lekcji powtórzeniowej, lekcji podsumowującej typy genetyczne gór, a także lekcji poświęconej wulkanizmowi.