Autor: Jarosław Dyrda

Przedmiot: wiedza o społeczeństwie

Temat: Konflikty na świecie – wojny w Czeczenii

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

XIII. Ład międzynarodowy.

Uczeń:

11) przedstawia konflikty międzynarodowe i etniczne w azjatyckiej części obszaru poradzieckiego; lokalizuje je i wyjaśnia ich przyczyny i konsekwencje.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• zna konsekwencje upadku ZSRS;

• analizuje przyczyny konfliktu w Czeczenii;

• omawia jego przebieg;

• scharakteryzuje jego konsekwencje.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• rozmowa nauczająca;

• kula śnieżna;

• praca z mapą.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna

1. Przedstawienie tematu i celów zajęć.

2. Krótkie wprowadzenie przez nauczyciela na temat sytuacji na Kaukazie po upadku ZSRS i obudzeniu się aspiracji niepodległościowych różnych ludów, w tym Czeczenów.

Faza realizacyjna

1. Czeczenia – kraj w Kaukazie – rozmowa nauczajace na temat historii Czeczenii i jej mieszkańców:

• charakterystyka położenia geograficznego i sytuacji demograficznej Czeczenii;

• Czeczenia w średniowieczu i czasach nowożytnych;

• podbój Czeczenii przez Rosję;

• czasy ZSRS – funkcjonowanie Inguskiej Autonomicznej Socjalistycznej Republiki Sowieckiej;

• niepodległość Czeczenii – 1 listopada 1991 r.

2. Praca z mapą – analiza położenia Czeczenii i jej sytuacji geopolitycznej po 1991 roku. Próba oceny przez uczniów szans Czeczenii na utrzymanie niezależności od Rosji.

3. Charakterystyka krótkiej niepodległości Czeczenii i jej głównych problemów – burza mózgów – jak utrzymać wywalczoną niepodległość? Zespół klasowy zastanawia się nad sytuacją Czeczenii, jej szansami i zagrożeniami dla czeczeńskiej niepodległości.

4. Pierwsza wojna w Czeczenii – analiza przyczyn i jej konsekwencji dla Czeczenii – praca indywidualna uczniów na podstawie e‑materiału.

5. Druga wojna w Czeczenii – rozmowa nauczająca prowadzona przez nauczyciela.

6. W trakcie realizacji kolejnych faz lekcji uczniowie wspólnie na tablicy redagują notatkę z lekcji, która następnie zostaje wpisana do zeszytów przedmiotowych.

7. Praca z mapą interaktywna pokazującą ataki terrorystyczne Czeczenów w walce z Rosją. Wykonanie ćwiczeń.

Faza podsumowująca

1. Metoda kuli śnieżnej – czy można wykorzystywać metody terrorystyczne w walce o niepodległość? Uczniowie przedstawiają swoje propozycje, które następnie są zapisywane na tablicy, tworząc próbę odpowiedzi na powyższe pytanie. Następnie wspólnymi siłami redagują wnioski na temat terroryzmu czeczeńskiego i jego konsekwencji dla ludności i kraju.

2. Realizacja ćwiczeń 1–4 z modułu „Sprawdź się”.

Praca domowa:

Dokończ ćwiczenia z modułu „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

Wojciech Jagielski, Wieże z kamienia, Kraków 2012.

Wojciech Jagielski, Wszystkie wojny Lary, Kraków 2015.

Zbigniew Pawlak, Jerzy A. Wlazło, Pęknięte miasto. Biesłan, Kraków 2014.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Oś czasu może być wykorzystana do lekcji poświęconej terroryzmowi lub łamaniu praw człowieka oraz współczesnym konfliktom na świecie.