Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Autor: Katarzyna Lewandowska

Przedmiot: Język polski

Temat: „To nie jest budynek, to rzeźba. Ale też i nie rzeźba”. Język wobec tajemnicy w Katedrze Jacka Dukaja

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
2) rozpoznaje konwencje literackie i określa ich cechy w utworach (fantastyczną, symboliczną, mimetyczną, realistyczną, naturalistyczną, groteskową);
4) rozpoznaje w tekście literackim środki wyrazu artystycznego poznane w szkole podstawowej oraz środki znaczeniowe: oksymoron, peryfrazę, eufonię, hiperbolę; leksykalne, w tym frazeologizmy; składniowe: antytezę, paralelizm, wyliczenie, epiforę, elipsę; wersyfikacyjne, w tym przerzutnię; określa ich funkcje;
5) interpretuje treści alegoryczne i symboliczne utworu literackiego;
8) wykazuje się znajomością i zrozumieniem treści utworów wskazanych w podstawie programowej jako lektury obowiązkowe;
9) rozpoznaje tematykę i problematykę poznanych tekstów oraz jej związek z programami epoki literackiej, zjawiskami społecznymi, historycznymi, egzystencjalnymi i estetycznymi; poddaje ją refleksji;
10) rozpoznaje w utworze sposoby kreowania: świata przedstawionego (fabuły, bohaterów, akcji, wątków, motywów), narracji, sytuacji lirycznej; interpretuje je i wartościuje;
14) przedstawia propozycję interpretacji utworu, wskazuje w tekście miejsca, które mogą stanowić argumenty na poparcie jego propozycji interpretacyjnej;
16) rozpoznaje obecne w utworach literackich wartości uniwersalne i narodowe; określa ich rolę i związek z problematyką utworu oraz znaczenie dla budowania własnego systemu wartości.
2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:
6) odczytuje pozaliterackie teksty kultury, stosując kod właściwy w danej dziedzinie sztuki;
II. Kształcenie językowe.
1. Gramatyka języka polskiego. Uczeń:
1) wykorzystuje wiedzę z dziedziny fleksji, słowotwórstwa, frazeologii i składni w analizie i interpretacji tekstów oraz tworzeniu własnych wypowiedzi;
3) rozpoznaje argumentacyjny charakter różnych konstrukcji składniowych i ich funkcje w tekście; wykorzystuje je w budowie własnych wypowiedzi;
4. Ortografia i interpunkcja. Uczeń:
1) stosuje zasady ortografii i interpunkcji, w tym szczególnie: pisowni wielką i małą literą, pisowni łącznej i rozłącznej partykuły nie oraz partykuły -bym, -byś, -by z różnymi częściami mowy; pisowni zakończeń -ji, -ii, -i ; zapisu przedrostków roz-, bez-, wes-, wz-, ws-; pisowni przyimków złożonych; pisowni nosówek ( a, ę ) oraz połączeń om, on, em, en ; pisowni skrótów i skrótowców;
III. Tworzenie wypowiedzi.
1. Elementy retoryki. Uczeń:
1) formułuje tezy i argumenty w wypowiedzi ustnej i pisemnej przy użyciu odpowiednich konstrukcji składniowych;
3) rozumie i stosuje w tekstach retorycznych zasadę kompozycyjną (np. teza, argumenty, apel, pointa);
6) rozumie, na czym polega logika i konsekwencja toku rozumowania w wypowiedziach argumentacyjnych i stosuje je we własnych tekstach;
IV. Samokształcenie.
2. porządkuje informacje w problemowe całości poprzez ich wartościowanie; syntetyzuje poznawane treści wokół problemu, tematu, zagadnienia oraz wykorzystuje je w swoich wypowiedziach;
3. korzysta z literatury naukowej lub popularnonaukowej;
5. dokonuje krytycznej selekcji źródeł;
9. wykorzystuje multimedialne źródła informacji oraz dokonuje ich krytycznej oceny;
10. gromadzi i przetwarza informacje, sporządza bazę danych;
Lektura obowiązkowa
43) Jacek Dukaj, Katedra (z tomu W kraju niewiernych);
Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń: spełnia wymagania określone dla zakresu podstawowego, a ponadto:
5) rozpoznaje i charakteryzuje główne style w architekturze i sztuce;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie;

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • dokonuje analizy porównawczej architektonicznego projektu kościoła Sagrada Familia w Barcelonie oraz literackiej wizji Katedry w opowiadaniu Jacka Dukaja,

  • opisuje obiekt architektoniczny, używając specjalistycznej terminologii,

  • wskazuje i określa funkcje środków literackiego wyrazu zastosowanych przez autora opowiadania,

  • samodzielnie formułuje tezy oraz argumenty w dyskusji.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera;

  • dyskusja.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z blokiem tekstowym e‑materiału „To nie jest budynek, to rzeźba. Ale też i nie rzeźba”. Język wobec tajemnicy w Katedrze Jacka Dukaja. Uczniowie powinni także obejrzeć prezentację interaktywną i wykonać ćw. 4 z sekcji „Sprawdź się”.

Faza wprowadzająca:

  1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.

  2. Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: nauczyciel rozpoczyna ją od omówienia ćw. 4, które uczniowie wykonali w domu. Pyta o cechy architektury świątyni, które mogły zainspirować Jacka Dukaja do stworzenia Katedry, oraz te, które odróżniają Katedrę Dukaja od świątyni Gaudiego. Uczniowie prezentują swoje propozycje, dyskutują, notują wnioski z dyskusji.

Faza realizacyjna:

  1. W tej części lekcji uczniowie, pod kierunkiem nauczyciela, skupiają się na pracy z tekstem fragmentów Katedry zamieszczonych w e‑materiale. Pracują w 2‑osobowych zespołach. Wykonują ćw. 1‑3 z sekcji „Sprawdź się”. Porównują odpowiedzi w 4‑osobowych grupach.

  2. Później przechodzą do ćw. 5. W parach przygotowują argumenty do dyskusji na temat Katedry z opowiadania Dukaja jako tekstu kultury. Na wstępie nauczyciel prosi uczniów, by zdefiniowali pojęcie „tekst kultury”. Podczas rozmowy, moderowanej przez prowadzącego lekcję, uczniowie przedstawiają swoje argumenty i notują najbardziej, ich zdaniem, trafne.

  3. W ostatniej części tej fazy lekcji nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej ćw. 6. Uczniowie swobodnie dyskutują, poszukując najlepszej w ich opinii ilustracji opowiadania Katedra. Następnie nauczyciel wyświetla fragmenty filmu Katedra w reż. Tomasza Bagińskiego. Uczniowie dzielą się wrażeniami na temat reżyserskiej wizji Katedry.

Faza podsumowująca:

  1. W podsumowaniu lekcji nauczyciel może postawić następujące pytania: Czy można powiedzieć, że architektura posługuje się jakimś rodzajem języka? Czy łatwo go odczytać, np. oglądając dzieła Gaudiego? Czy z kolei język literacki pozwoliłby nam opisać i zrozumieć wytwory cywilizacji i inteligencji innych niż ludzka? Szczególnie zainteresowani uczniowie mogą odpowiedzieć na wybrane pytanie pisemnie w ramach dodatkowego zadania domowego.

Praca domowa:

  1. Ćwiczenie 7 z e‑materiału.

Materiały pomocnicze:

  • Fragmenty filmu Katedra w reż. Tomasza Bagińskiego
    Tomasz Bagiński, Sztuka ekranowana. O swojej twórczości opowiada jeden z najbardziej znanych polskich autorów animacji, Ninateka

  • Słownik języka polskiego, Warszawa 2016.

Wskazówki metodyczne

  • Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Prezentacja multimedialna” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.