Autor: Stanisław Mrozowicz

Temat: Powstanie Księstwa Warszawskiego i jego ustrój

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• przeanalizuje okoliczności utworzenia Księstwa Warszawskiego;

• omawia, jaki stosunek do jego powstania mieli Polacy, a jak zapatrywał się na to Napoleon;

• charakteryzuje ustrój i gospodarkę Księstwa Warszawskiego;

• objaśnia, co ostatecznie stało się z Księstwem Warszawskim.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy zawartość sekcji „Wprowadzenie”, przedstawia temat oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.

2. Nauczyciel inicjuje rozmowę wprowadzającą w temat lekcji.

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj” i zapisują na kartkach minimum pięć pytań do tekstu. Wybrana osoba zbiera pytania do urny. Nauczyciel dzieli uczniów na 5‑osobowe grupy, które losują pytania z puli i przygotowują odpowiedzi. Zespół, który jest gotowy, zgłasza się i przedstawia rezultaty swojej pracy. Pozostali uczniowie wraz z nauczycielem weryfikują poprawność odpowiedzi.

2. Praca z multimedium („Mapa interaktywna”). Uczniowie zapoznają się z medium i wykonują polecenie nr 1 „Zapoznaj się z mapami przedstawiającymi byłą Rzeczypospolitą i Księstwo Warszawskie. Porównaj obszar Księstwa Warszawskiego z obszarem Rzeczypospolitej przed I rozbiorem (rok 1772), przed drugim rozbiorem i przed III rozbiorem. Następnie porównaj jego obszar z obszarem dzisiejszej Polski.”.

3. Uczniowie pracują w parach. Analizują treść polecenia 2: „Sprawdź, czy Twoja miejscowość (powiat) leżała w granicach Księstwa Warszawskiego. Jeżeli tak, to w którym departamencie?”, dyskutują, a następnie zapisują wnioski. Wybrane grupy omawiają swoje rozwiązanie i spostrzeżenia na forum klasy.

4. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy. Każda z grup wykonuje po dwa wskazane przez prowadzącego ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się”. Wspólnie weryfikują odpowiedzi, nauczyciel udziela uczniom informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel zawiesza na tablicy dwa plakaty z narysowanym koszem i walizką. Rozdaje uczniom po dwie karteczki samoprzylepne. Poleca, aby uczniowie zapisali na jednej z nich, przemyślenia, które zabiorą z sobą po zajęciach; na drugiej to, czego nie akceptują. Jedna osoba odczytuje zapisy przy walizce i koszu.

2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów.

Praca domowa:

1. Wykonaj polecenie nr 3 z sekcji „Mapa interaktywna”.

Materiały pomocnicze:

• J. Miziołek, Dzieje i tradycja, Warszawa, 2005.

• J. A. Goclon, Polska na królu pruskim zdobyta, Wrocław 2002.

• Wielka historia świata. Tomy 1‑12 (praca pod patronatem Polskiej Akademii Umiejętności); Świat Książki 2004‑2006.

• Wielka historia Polski, tomy 1‑10; Oficyna Wydawnicza FOGRA, Kraków 2016.

• Seria Historia powszechna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011‑2019.

• E. Brudnik, A. Moszyńska, B. Owczarska, Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie. Przewodnik po metodach aktywizujących, Wydawnictwo Jedność, Kielce 2011.

• Wybór tekstów źródłowych do wskazanej epoki.

Wskazówki metodyczne:

• Uczniowie mogą zapoznać się przed lekcją z sekcją „Mapa interaktywna”, aby przygotować się do późniejszej pracy.