Scenariusz zajęć

Autor: Aleksandra Marszałek‑Harych, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Jakie stopy stosuje się w medycynie?

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Poziom podstawowy i rozszerzony

Wymagania ogólne

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. Uczeń:

2) wskazuje na związek właściwości różnorodnych substancji z ich zastosowaniami i ich wpływem na środowisko naturalne;

4) wskazuje na związek między właściwościami substancji a ich budową chemiczną.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• porównuje stopy stosowane w medycynie;

• oblicza skład procentowy stopu;

• wyznacza skład mikrostruktur zawartych w danym stopie na podstawie wykresu Schaefflera.

Strategie nauczania:

• asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja dydaktyczna;

• quiz krzyżówkowy;

• animacja;

• pogadanka;

• analiza materiału źródłowego;

• ćwiczenia uczniowskie;

• okienko informacyjne;

• technika zdań podsumowujących.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca w parach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, sluchawkami/tablety, smartfony z dostępem do Internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• rzutnik multimedialny.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zainteresowanie i dyskusja. Nauczyciel wyświetla uczniom okładkę e‑materiału i pyta uczniów czym są wyświetlone materiały.

2. Rozpoznawanie wiedzy potocznej uczniów. Uczniowie starają się odpowiedzieć na pytania: jak nazywa się klasa materiałów używanych do ich produkcji? Jakie znają przykłady stopów stosowanych w tym celu?

3. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują w portfolio.

Faza realizacyjna:

1. Następnie nauczyciel prosi uczniów o wymienienie cech dobrego biomateriału metalicznego. Uczniowie mogą doczytać tą informację w e‑materiale, a następnie zapisać je w zeszytach.

2. Quiz krzyżówkowy. Uczniowie zostają losowo podzieleni na cztery grupy. Każda z grup ma za zadanie przygotować krzyżówkę (10 haseł i hasło główne) do wybranej (lub przyznanej przez nauczyciela) klasy stopów spośród czterech opisanych w treści e‑materiału. Uczniowie mogą korzystać z generatora krzyżówek.

3. Po przygotowaniu krzyżówek nauczyciel przeprowadza dla uczniów quiz krzyżówkowy, w którym najszybsza z grup będzie nagrodzona oceną z aktywności. Przed rozpoczęciem quizu uczniowie mają 10 minut na zapoznanie się z treścią e‑materiału. W quizie mają za zadanie uczestniczyć wszystkie grupy z wyjątkiem tej, która daną krzyżówkę przygotowywała. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej daną krzyżówkę lub rysuje ją na tablicy. Po kolei odczytuje pytania dotyczące kolejnych haseł. Quiz może być przeprowadzony w ramach teleturnieju. Grupy zgłaszają się poprzez zadzwonienie dzwonkiem (żeby nie było wątpliwości co do pierwszeństwa) i podają hasło. Poprawnie udzielona odpowiedź to jeden punkt, błędnie udzielona odpowiedź to wstrzymanie danej grupy na 30 sekund (lub -1 punkt). Każda grupa może również spróbować odgadnąć hasło główne, odgadnięcie go przed rozwiązaniem połowy haseł pośrednich w krzyżówce powoduje koniec rozwiązywania danej krzyżówki i przyznanie 10 punktów dla tej grupy.

4. Następnie uczniowie mają za zadanie przeanalizować w parach przykład 1 podany w treści e‑materiału dotyczący ustalania składu mikrostrukturalnego stopu. Po jego analizie uczniowie proszeni są o samodzielne wykonanie ćwiczenia nr 8 w części „sprawdź się” e‑materiału. Wszelkie niejasności wyjaśnia nauczyciel.

5. Nauczyciel odsyła uczniów do animacji – praca w parach. Uczestnicy zajęć zapoznają się z medium bazowym. Wykonują polecenie do medium bazowego.

6. Uczniowie samodzielnie sprawdzają swoją wiedzę i wykonują pozostałe ćwiczenia zawarte w e‑materiale w sekcji „sprawdź się”.

Faza podsumowująca:

1. Okienko informacyjne – forma indywidualnej twórczej notatki. Kartkę papieru w zeszycie uczniowie dzielą na 4 części (poziom, pion lub po przekątnej). W pierwsze okienko uczniowie wpisują hasło, które ich interesuje. W drugim okienku podają definicję danego terminu (z różnych źródeł). W trzecie okienko wpisują metaforyczne znaczenie wyrazu, żart językowy, rebus itp. Ostatnie może mieć formę scenki komiksowej, dialogu, karykatury z zastosowaniem interesującego uczniów terminu (np. naszkicowanie zarysu człowieka i zaznaczenie miejsc, w których dane stopy są stosowane (np. zęby, stawy itp.)).

2. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie zamieszczają w swoim portfolio:

• Co na zajęciach wydało wam się ważne i ciekawe...

• Co było łatwe, a co trudne...

• Czego się dziś nowego dowiedziałem/lam...

Praca domowa:

Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia w e‑materiale – sprawdź się, których nie zdążyli wykonać na lekcji.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Animacja może pozwolić uczniom na łatwiejsze rozwiązywanie krzyżówek podczas quizu oraz ułatwić przygotowanie notatki do zeszytu.

Materiały pomocnicze:

Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

• Co to są biomateriały?

• Jakimi cechami powinny charakteryzować się biomateriały?

• Jakie znasz stopy stosowane w medycynie?

• Co to są stale austeniczne i gdzie znalazły zastosowanie?

• Czym się charakteryzują stopy kobaltu i do czego się je stosuje?

• Co to są stopy „inteligentne”?