Scenariusz zajęć

Autor: Aleksandra Marszałek‑Harych, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Beryl i jego ciekawe zastosowania

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

X. Metale, niemetale i ich związki. Uczeń:

2) opisuje podstawowe właściwości fizyczne metali i wyjaśnia je na podstawie znajomości natury wiązania metalicznego.

Zakres rozszerzony

X. Metale, niemetale i ich związki. Uczeń:

2) opisuje podstawowe właściwości fizyczne metali i wyjaśnia je na podstawie znajomości natury wiązania metalicznego;

3) analizuje i porównuje właściwości fizyczne i chemiczne metali grup 1. i 2.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• omawia zastosowania berylu;

• koreluje właściwości berylu z jego zastosowaniami;

• wyjaśnia działanie okienek berylowych w obrazowaniu rentgenowskim.

Strategie nauczania:

• asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja dydaktyczna;

• analiza materiału źródłowego;

• pogadanka;

• ćwiczenia uczniowskie;

• technika termometr;

• grafika interaktywna;

• prezentacja multimedialna;

• technika zdań podsumowujących.

Formy pracy:

• praca zbiorowa;

• praca w grupach;

• praca w parach;

• praca indywidualna.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami/smartfony, tablety z dostępem do Internetu;

• podręczniki tradycyjne;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• rzutnik multimedialny;

• tablica interaktywna/tablica, kreda/pisak;

• układ okresowy pierwiastków chemicznych.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel wykorzystuje treści zawarte we wprowadzeniu do e‑materiału.

2. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Uczniowie starają się odpowiedzieć na pytanie: Gdzie beryl znalazł zastosowanie?

3. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują w portfolio.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie zapoznają się z fragmentem tekstu w e‑materiale w sekcji „Przeczytaj” dotyczącego właściwości berylu, po czym uczniowie na forum omawiają je z wykorzystaniem układu okresowego pierwiastków chemicznych. Zaistniałe niezrozumiałe kwestie wyjaśnia nauczyciel.

2. Uczniowie zostają podzieleni losowo na cztery grupy zadaniowe. Ich zadaniem jest opracowanie prezentacji multimedialnej (kryteria oceny patrz w materiałach pomocniczych) na tematy:

• kosmiczny teleskop Webba;

• akcelerator cząstek elementarnych;

• lampy rentgenowskie;

• stopy berylu.

  We wskazanych tematach uczniowie mają skoncentrować się na roli berylu. Mogą korzystać z różnych dostępnych źródeł informacji. Po wyznaczonym czasie chętni uczniowie z poszczególnych grup prezentują efekty pracy na forum klasy.

3. Uczniowie mają za zadanie zdefiniować pojęcie elektroodpadu. Następnie ich zadaniem będzie poszukanie informacji w dostępnych źródłach na temat pierwiastków, jakie znajdują się w telefonach komórkowych/tabletach i które z nich można poddać recyklingowi. Po przeprowadzeniu takiego wyszukiwania trwa pogadanka na temat recyklingu sprzętu elektronicznego zawierającego m. in. beryl.

4. Nauczyciel odsyła uczniów do grafiki interaktywne, gdzie zapoznają się z poleceniem i wykonują zawarte tam ćwiczenia w parach.

5. Uczniowie samodzielnie sprawdzają swoją wiedzę wykonując ćwiczenia zawarte w e‑materiale w sekcji „sprawdź się”.

Faza podsumowująca:

1. Na zakończenie nauczyciel stosuje narzędzie do oceny stopnia opanowania wiadomości i umiejętności z zastosowaniem termometru przez uczniów. Uczniowie na skali temperatury zaznaczają cenkami, w jakim stopniu opanowali zagadnienia wynikające z zamierzonych do osiągnięcia celów lekcji. Jeżeli ze skali będzie wynikał niski poziom temperatury, uczniowie zastanawiają się, w jaki sposób podnieść swój poziom posiadanej wiedzy?

2. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie zamieszczają w swoim portfolio:

• Przypomniałem/łam sobie, że...

• Co było dla mnie łatwe...

• Dziś nauczyłam/łem się...

• Co sprawiało mi trudność...

Praca domowa:

Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia w e‑materiale – „Sprawdź się”, których nie zdążyli wykonać na lekcji.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Grafika interaktywna może być wykorzystana przez uczniów jako pomoc w stworzeniu notatki, jako narzędzie podczas przygotowania się do lekcji, czy nadrobienia luk kompetencyjnych przez uczniów nieobecnych na lekcji.

Materiały pomocnicze:

1. Nauczyciel przygotowuje arkusz papieru z narysowanym termometrem ze skalą oraz cenki dla uczniów. 2. Kryteria oceny prezentacji multimedialnej:

• poprawność merytoryczna (zgodność z tematem; dostosowana do możliwości odbiorców, wyczerpanie tematu);

• język prezentacji (specjalistyczna terminologia, poprawność językowa);

• konkretność (zdania krótkie - równoważnikowe, hasła);

• atrakcyjność (wielkość czcionki, układ treści na slajdzie, tempo wyświetlania, przejścia slajdu, wzorce slajdów);

• estetyka (animacje, grafika, kolor, dźwięk);

• prezentacja każdej z grup powinna mieć max. cztery slajdy;

• czas prezentacji (wykorzystanie zaplanowanego czasu – 2 min.).