Dla nauczyciela
Imię i nazwisko autora: Ewa Malinowska
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Konieczność racjonalnego gospodarowania zasobami leśnymi
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum i technikum, zakres podstawowy, klasa I
PODSTAWA PROGRAMOWA
Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Wiedza geograficzna.
Rozumienie prawidłowości w zakresie funkcjonowania środowiska geograficznego oraz wzajemnych zależności w systemie człowiek - przyroda.
Rozumienie zasad racjonalnego gospodarowania zasobami przyrody i zachowania dziedzictwa kulturowego.
II. Umiejętności i stosowanie wiedzy w praktyce.
Identyfikowanie relacji między poszczególnymi elementami środowiska geograficznego (przyrodniczego, społeczno‑gospodarczego i kulturowego).
Przewidywanie skutków działalności gospodarczej człowieka w środowisku geograficznym.
III. Kształtowanie postaw.
Dostrzeganie aplikacyjnego charakteru geografii.
Rozumienie potrzeby racjonalnego gospodarowania w środowisku geograficznym zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju, ochrony elementów dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego oraz konieczności rekultywacji i rewitalizacji obszarów zdegradowanych.
Treści nauczania
X. Rolnictwo, leśnictwo i rybactwo: czynniki rozwoju rolnictwa, struktura użytków rolnych, obszary upraw i chow zwierząt, zrównoważona gospodarka leśna, rybactwo (morskie i śródlądowe, akwakultura).
Uczeń:
4) wyjaśnia zróżnicowanie przestrzenne wskaźnika lesistości na świecie i w Polsce, przedstawia wielorakie wartości lasu oraz uzasadnia konieczność racjonalnego gospodarowania zasobami leśnymi zgodnie z zasadami zrównoważonej gospodarki leśnej i ochrony przyrody.
Kształtowane kompetencje kluczowe
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
poznaje zasoby leśne świata i Polski,
poznaje przyczyny wylesiania w różnych regionach świata,
ocenia skutki nieracjonalnej gospodarki leśnej,
określa zasady racjonalnej gospodarki leśnej.
Strategie nauczania: asocjacyjna, badawcza (problemowa)
Metody i techniki nauczania: blended learning, IBSE
Formy zajęć: praca w grupach
Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny, tablety, zeszyt przedmiotowy
Materiały pomocnicze
Dane dotyczące zasobów leśnych i zagrożenia lasów:
Rocznik Statystyki Międzynarodowej 2018: https://stat.gov.pl/obszary‑tematyczne/roczniki‑statystyczne/roczniki‑statystyczne/rocznik‑statystyki‑miedzynarodowej‑2018,10,6.html
World Bank Open Data: https://data.worldbank.org
baza danych FAO: http://www.fao.org/faostat/en/?#data/GF
PRZEBIEG LEKCJI
Przed lekcją uczniowie powinni zapoznać się z e‑materiałem oraz innymi źródłami informacji w celu zebrania szerokiego zestawu informacji dotyczących globalnych i lokalnych przyczyn oraz skutków wylesiania oraz możliwości ich ograniczania dzięki racjonalnemu gospodarowaniu zasobami leśnymi.
Faza wprowadzająca
Przedstawienie celów lekcji.
Wprowadzenie w temat lekcji: omówienie/przypomnienie pojęcia „zasoby leśne”, przedstawienie zróżnicowania zasobów leśnych na świecie oraz podstawowych problemów związanych z występującymi w skali globalnej i lokalnej zagrożeniami lasu.
Faza realizacyjna
Omówienie zasad wykonania zadania; zadaniem uczniów jest przeprowadzenie debaty (wg uproszczonych zasad debaty oksfordzkiej) po wysłuchaniu audiobooka.
Prośba nauczyciela o przedstawienie przez uczniów samodzielnie zebranych informacji na temat globalnych i lokalnych przyczyn i skutków wylesiania oraz możliwości ich ograniczania dzięki racjonalnemu gospodarowaniu zasobami leśnymi.
Przedstawienie przez nauczyciela zasad organizacji debaty: 8‑10 uczniów uczestniczy bezpośrednio w debacie, dzieląc się na zwolenników i przeciwników dyskutowanej tezy (uczniów typuje nauczyciel) – „Czy konieczne jest racjonalne gospodarowanie zasobami leśnymi?”. Dwie grupy siadają przy stołach ustawionych po obu stronach sali lekcyjnej, pozostali uczniowie zajmują miejsca w ławkach. Debatą kieruje nauczyciel, udzielając głosu na przemian poszczególnym stronom (zaczyna strona broniąca tezy) i podsumowując wystąpienia. Każda runda wypowiedzi zwolenników i przeciwników dyskutowanego problemu trwa 3‑4 minuty. Pozostali uczniowie głosują po każdej rundzie, przesiadając się na odpowiednią stronę sali lekcyjnej.
Prezentacja audiobooka.
Wykonanie poleceń do audiobooka oraz przeprowadzenie debaty – proponowane tematy: Czy eksploatacja zasobów leśnych jest potrzebna? Czy wycinanie lasów powoduje negatywne skutki dla środowiska i gospodarki w skali globalnej i lokalnej? Czy istnieją metody zapobiegania negatywnym skutkom wylesiania? Czy racjonalne gospodarowanie zasobami leśnymi jest potrzebne? Czy możliwe jest zrównoważone gospodarowanie zasobami leśnymi ograniczające negatywne skutki wylesiania? Czy działania podejmowane w celu ograniczania wylesiania są skuteczne i wystarczające? Czy indywidualne działania każdego człowieka mają wpływ na ograniczenie wylesiania i jego skutki?
Podsumowanie wyników debaty przez nauczyciela.
Prośba nauczyciela o wykonanie kilku wskazanych ćwiczeń z e‑materiału i przedstawienie rezultatów.
Sporządzenie notatki w zeszycie zawierającej syntetyczne podsumowanie przeprowadzonej dyskusji i audiobooka.
Faza podsumowująca
Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań przez nauczyciela i udzielanie odpowiedzi przez uczniów.
Ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.
Praca domowa
Dokończenie ćwiczeń zawartych w e‑materiale.
Zapoznanie się z pozostałymi informacjami w domu.
Do wyboru: zebranie informacji i przygotowanie prezentacji multimedialnej dotyczącej eksploatacji zasobów leśnych w wybranym regionie świata i jej skutków przyrodniczych, społecznych, gospodarczych / praca pisemna: Czy konieczne jest racjonalne gospodarowanie zasobami leśnymi w moim regionie?
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium
Audiobook zawarty w e‑materiale może być wykorzystany podczas innych, zróżnicowanych tematycznie lekcji dotyczących różnych zagadnień związanych globalnymi zagrożeniami środowiska i in. Opinie wyrażone przez specjalistę w audiobooku mogą zainspirować ucznia do własnych przemyśleń na temat zagrożeń środowiska i potrzeb jego ochrony.