Dla nauczyciela
SCENARIUSZ LEKCJI
Imię i nazwisko autora: Włodzimierz Juśkiewicz
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Formy terenu powstałe w skutek erozji eolicznej.
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa I
Podstawa programowa:
V. Litosfera: związek budowy wnętrza Ziemi z tektoniką płyt litosfery, procesy wewnętrzne i zewnętrzne kształtujące powierzchnię Ziemi i ich skutki, skały. Uczeń: 3) charakteryzuje główne procesy zewnętrzne modelujące powierzchnię Ziemi (erozja, transport, akumulacja) oraz skutki rzeźbotwórczej działalności rzek, wiatru, lodowców, lądolodu i mórz oraz wietrzenia.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,
kompetencje cyfrowe.
Cele operacyjne
Uczeń:
definiuje erozję wiatrową (eoliczną),
rozróżnia typy erozji wiatrowej,
wymienia formy związane z poszczególnymi typami erozji wiatrowej,
wskazuje na mapie obszary występowania intensywnych zjawisk erozji wiatrowej,
analizuje związki przyczynowo‑skutkowe między siłą wiatru i czasu jego oddziaływania a podatnością danej powierzchni na erozję eoliczną.
Strategie nauczania: asocjacyjna, operacyjna
Metody i techniki nauczania: metoda tekstu przewodniego, dyskusja, debata, burza mózgów
Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego
Środki dydaktyczne: zasoby multimedialne zawarte w e‑materiałach, atlasy
Materiały pomocnicze:
J. Plit, Pustynie egipskie – geoturystyczna atrakcja, „Geoturystyka” 2010, nr 1 (20), s. 41–50.
PRZEBIEG LEKCJI
Faza wprowadzająca
Nauczyciel wprowadza uczniów w temat zajęć, zadając pytania: Czym jest wiatr? Jaką rolę odgrywają procesy wiatrowe dla kształtowania rzeźby terenu?
Nauczyciel wyjaśnia, że problematyką lekcji są formy terenu powstałe wskutek erozyjnej działalności wiatru, czyli erozji eolicznej.
Faza realizacyjna
Nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy. Następnie rozdaje uczniom zestawy zdjęć różnych form ukształtowania terenu powstałych w wyniku erozyjnej działalności wiatru (np. zdjęcia zawarte w części „Przeczytaj” w e‑materiale). Następnie uczniowie są proszeni o otwarcie e‑materiałów.
Nauczyciel pyta uczniów o to, jak przebiegają procesy erozyjnej działalności wiatru i jakie są skutki tej działalności dla współczesnego krajobrazu. Prawidłowe odpowiedzi zapisywane są na tablicy przez uczniów. Wśród odpowiedzi powinny się znaleźć takie pojęcia jak: deflacja, korazja, niecki, ostańce, bruki deflacyjne, graniaki, grzyby skalne, jardangi, a także eoliczna erozja gleb i burze pyłowo‑piaskowe.
W dalszej kolejności nauczyciel prosi o obejrzenie zestawów zdjęć obrazujących formy erozyjnej działalności wiatru. Następnie przedstawia zadanie, które każda grupa będzie musiała wykonać – rozpoznać i scharakteryzować znajdujące się na zdjęciach formy ukształtowania terenu powstałe w wyniku erozyjnej działalności wiatru oraz przyporządkować te formy do rodzaju erozyjnej działalności wiatru, w wyniku których formy te powstały. Po przeprowadzeniu zadania grupy uczniów prezentują wyniki swojej pracy.
Faza podsumowująca
Nauczyciel zdaje uczniom następujące pytania:
Czego dowiedzieliście się z dzisiejszej lekcji?
Co było dla was najciekawsze?
O czym chcielibyście dowiedzieć się więcej?
Następuje krótka dyskusja podsumowująca treści poruszone podczas lekcji. W razie potrzeby prowadzący wyjaśnia kwestie sporne i problematyczne oraz odpowiada na dodatkowe pytania uczniów.
Praca domowa
W ramach pracy domowej uczniowie wykonują ćwiczenia, których nie zdążyli rozwiązać podczas zajęć.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:
gra może zostać użyta jako element pracy na lekcji – rywalizacja zespołowa lub indywidualna.