Autor: Agnieszka Pieszalska

Przedmiot: biologia

Temat: Przeobrażenie zupełne i niezupełne u owadów

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• omawia przeobrażenie zupełne i niezupełne u owadów;

• wykazuje różnice w przebiegu przeobrażenia zupełnego i niezupełnego;

• wykazuje rolę larwy i poczwarki w cyklu życiowym owadów przechodzących rozwój złożony.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• pogadanka;

• analiza tekstu źródłowego;

• praca z filmem;

• gra dydaktyczna;

• ćwiczenia interaktywne.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• koperty z zagadnieniami do opracowania;

• arkusze papieru i flamastry;

• arkusz papieru do gry w bingo (zob. materiały pomocnicze).

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z wprowadzeniem do e‑materiału.

2. Nauczyciel, odnosząc się do wprowadzenia i dotychczasowej wiedzy uczniów, zadaje pytania:

   • Czy znacie inne przykłady larw będących szkodnikami drewnianych konstrukcji?

   • Jaka jest różnica między rozwojem prostym a złożonym?

   • Czym jest przeobrażenie? Jakie jego rodzaje wyróżniamy?

3. Nauczyciel podaje cele lekcji i formułuje jej temat.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel wyświetla film pt. „Przeobrażenie zupełne i niezupełne owadów”.

2. Nauczyciel dzieli klasę na trzy grupy. Każda grupa otrzymuje inne zagadnienie do opracowania za pomocą mapy myśli:

   • grupa I – przeobrażenie niezupełne;

   • grupa II – przeobrażenie zupełne;

   • grupa III – larwy i poczwarki w przeobrażeniu zupełnym.

   Szczegółowe wskazówki dla uczniów zawiera plik do pobrania (zob. załącznik nr 1 – materiały pomocnicze). Uczniowie opracowują mapy myśli na podstawie informacji przedstawionych w filmie oraz treści zamieszczonych w sekcji „Przeczytaj”.

3. Wybrane osoby prezentują wyniki pracy swojej grupy. Klasa wspólnie uzupełnia ewentualne braki, koryguje błędy.

4. Uczniowie wykonują polecenie nr 4: na podstawie schematu przedstawiającego udział hormonów w przeobrażeniach owadów wyjaśniają, dlaczego ekdyzon nazywany jest hormonem metamorfozy lub też hormonem linienia, a hormon juwenilny nazywa się hormonem młodzieńczym.

5. Uczniowie, pracując w parach, wykonują ćwiczenia nr 7 i 8. Następnie ochotnicy przedstawiają i uzasadniają swoje odpowiedzi. Nauczyciel wyjaśnia wszelkie wątpliwości.

Faza podsumowująca:

Nauczyciel rozdaje uczniom plansze do Bingo (zob. załącznik nr 3 – materiały pomocnicze) i przeprowadza grę zgodnie ze wskazówkami zamieszczonymi w pliku do pobrania (materiały pomocnicze).

Praca domowa:

Uczniowie wykonują ćwiczenia od 1 do 6 zawarte w e‑materiale.

Materiały pomocnicze:

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania filmu:

Film można także wykorzystać podczas lekcji poświęconych typom larw i poczwarkom.